گادتب: به گزارش مرکز خبر گادتب، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم از لزوم تغییر تابلوهای مغازهها به فارسی سخن گفته است، در حالی که طبق قانون استفاده از واژگان زبانهای غیرفارسی به عنوان اسامی اماکن، قانونی میباشد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم اعلام کرده است که ” با بازنگری بر خلأهای قانونی، به زودی اسامی بیگانه روی واحدهای تجاری قم به فارسی برگردانده میشود و عناوین و تابلوهای بیگانه از سطح شهر قم جمعآوری خواهند شد.” (لینک) سخنانی که با توجه به تنوع قومی شهر قم و همچنین موقعیت زیارتی این شهر، عجیب به نظر میرسد.
گرچه آقای حسینی کاشانی منظور خود را از «اسامی بیگانه» اعلام نکرده است اما با توجه به قسمت دوم سخن وی یعنی « به فارسی برگردانده میشود» نشان میدهد که منظور وی از اسامی بیگانه، کلمات غیرفارسی میباشد؛ با این اوصاف، تمام قومیتهای غیرفارس که اکثریت قاطع جمعیت کشور را تشکیل میدهند، در تقسیمبندی جدید آقای مدیرکل، جزو بیگانگان به حساب میآیند.
اولین موضوعی که شاید آقای مدیر دقت کافی ننمودهاند، وجود تمایز میان زبان ملی و زبان رسمی است، آن جایگاهی که در قانون اساسی کشور برای زبان فارسی تعریف شده است، زبان رسمی است نه زبان ملی؛ اصل ۱۵ قانون اساسی نیز میگوید که «زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است…» پس این مسئله نباید بطور عمدی یا سهوی بصورت اشتباه بکار رود، زبان فارسی زبان رسمی ماست همانند لباس رسمی و دیگر موارد اعلامی قانون، اما ملی نیست؛ چون نمیتوان موضوعی را ملی (متعلق به ملت) دانست که بیش از نصف ملت را شامل نشود.
علاوه بر موارد بالا، سخنان مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم از منظر قانونی نیز هیچ جایگاهی نداشته و علاوه بر تفسیر نادرست از واژگان «رسمی» و «ملی»، متاسفانه ایشان شناخت ناقصی از قانون اساسی کشور نیز داشته است.
برای اطلاع از اینکه آیا سخنان آقای کاشانی از منظر قانون قابل دفاع است یا نه؛ به قانون « آیین نامه اجرایی قانون ممنوعیت بکار گیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه» مصوب هیئت وزیران به تاریخ ۱۳۷۸/۰۲/۱۹ نگاهی میاندازیم. در این مصوبه گرچه از لزوم بکارگیری واژگان فارسی سخن میگوید اما برای تکمیل قانون در ماده ۶ آمده است: “ افرادی که علاوه بر زبان فارسی به یکی از زبانهای خاص اقلیتهای دینی شناخته شده در قانون اساسی یا گویشهای محلی و قومی رایج دربعضی مناطق ایران سخن میگویند مجازند از اسامی خاص متعلق به آن زبان یا گویش در نامگذاری محصولات و مؤسسهها و اماکن مربوط به خود درهمان مناطق استفاده کنند.” (لینک) یعنی یک فرد با زبان غیرفارس (بدون در نظر گرفتن محل زندگی) میتواند از اسامی و واژاگان زبان مادری خود برای نامگذاری اماکن بکار برد.
پس طبق قانون، هر فردی ایرانی که زبان و لهجهاش در ایران متکلمینی دارد، میتواند وازگانی از زبان و گویش خود به عنوان اسامی اماکن استفاده نماید و عدم آگاهی آقای حسینی کاشانی از این موضوع قابل تامل است.
منظر دوم که چندی است گریبانگیر کشور شده است، دیدگاهی احساسی و باستانگرایانه و سوار بر اغراق و داستانهای کذب از ایران باستان و از همه مهمتر نادیده گرفتن وجود تمام قومیتهای غیرفارس و خلاصه کردن ایران در دوره گنگ تاریخی که هیچ سندیتی ندارد؛ متاسفانه سخنان این مدیر به مورد اخیر قرابت زیادی دارد اما با توجه به جایگاه این مدیر نمیتواند مصداق داشته باشد، چرا که باستانگرایی سالهاست به تقابل با دین اسلام و تفکر شیعی برخاسته است.
فارغ از اینکه برای شهرهایی مانند قم و مشهد که پذیرای هزاران زائر از کشورهای مسلمان با زبانهای مختلف است، منع بکارگیری واژگان غیرفارسی، قابل تامل است؛ برچسب بیگانه نیز برای اکثریت مردم ایران، مسئلهای است که از زبان یک مدیرکل نمیتواند مورد پذیرش قرار گیرد.
نویسنده: محمد مجنونی