ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: صمد بهرنگی ، معلم ، سوسیال منتقد و آزربایجان فولکلور آراشدیرماجیسی ۱۳۱۸ قوراپیشیرن آیین ۲_نده تبریزین گونئی طرفینین قدیم توخوسوندان اولان چرنداب محله‌سینده کاسیب بیر عایله‌ده دونیا گلدی.
آتاسی عزت ، آناسی ایسه سارا ایدی. اونون ایکی قارداشی ، اوچ باجیسی واردی.
آتاسی فصلی ایشچیلیکله عایله‌نی دولاندیراردی.
صمد ایلک اوخول و دبیرستانی بیتیرندن سونرا ۱۳۳۴_ده تبریزده اوغلانلار دانشسراسینا گئدیب، ۱۳۳۶-دا اورادا تحصیلاتینی سونا وئردی.
همن ایلین خزل آییندا هله ۱۸ یاشیندا ایکن ، اؤیرتمن اولدو و قیسا عؤمرونون سونونا کیمی آذربایجان کندلرینده درس وئردی.
۱۳۳۷ خزل آییندا اینگیلیز دیل و ادبیاتی ریشته‌سینده تحصیلاتینی داوام ائتدیرمک اوچون تبریزین ادبیات بیلیم‌یوردونا گیردی ، اؤیرتمنلیکله بیرگه تحصیلاتینی دا ۱۳۴۱_ده بیتیردی.
بهرنگی ۱۹ یاشیندا ایکن “عادت” آدیندا ایلک حیکایه‌سین یازدی.
بیر ایل سونرا آذربایجان ناغیللاریندان آلدیغی “تلخون” حیکایه‌سینی “ص. قارانقوش” تاخما آدی ایله “کتاب هفته” ده یایدی و بو آدسیز یازماقلار ۱۳۴۲_یه کیمی و باشقا حیکایه‌لرینده ده داوام ائتدی.
سونرالار بهرنگی‌دن “مهدآزادی” ، “توفیق” و … درگیلرینده ده مقاله‌لر یاییملاندی.
بو یازیلار مختلف آدلار و امضالارلا یاییلاردی او جمله‌دن : داریوش نواب مرغی ، چنگیز مرآتی ، بابک ، افشین پرویزی ، باتمیش و …
بهرنگی‌نین اینگلیزجه و استانبول تورکچه‌سیندن فارسجایا و فارسجادان تورکجه‌یه ده ترجمه‌لری اولموشدو او جمله‌دن : مهدی اخوان ثالث ، احمد شاملو ، فروغ فرخزاد ، و نیما یوشیج-دن.
هابئله بهرنگی‌دن آذربایجان فولکلورو و ائییتیم قونوسوندا دا یازیلار یاییملانمیشدی.
۱۳۴۱_ده خوشا گلمه‌ین ایفاده‌لر بیان ائتمه‌سی بهانه‌سیله ، دبیرستان دفترینده و دبیرلرین آراسیندا اخراج اولونوب ایلک اوخولا وئریلدی.
سونرالار صمدین مدنی چالیشمالاری آرتدیقجا ، آذربایجانین او واختداکی کولتور باشقانی‌نین قورغوسو ایله صمدین آیاغی محکمه‌یه چکیلدی آنجاق سوچسوز اولدوغو آچیقلاندی.
۱۳۴۲_ده آذربایجان مدرسه‌لری اوچون تورکجه الیفبا کتابینی یازدی و بو کیتاب چاپ اولماق اوچون ، جلال آل احمد_ین اؤنریسی ایله ساوادسیزلیقلا اولوسلاراراسی مبارزه کومیته‌سینه گؤندریلدی.
آما صمد بهرنگی او کومیته نین کیتابدا ده‌ییشیکلیکلر آپارماسی ایله کسین مخالفت ائله‌دی و کلان پول اؤنردیکلرینی ده رد ائتدی ، کتابی گئری آلدی و کیتابین چاپ اولماسیندا منفعتلری اولانلارین غضبی و نفرتینه سبب اولدو.
۱۳۴۳_ده صمد ، “پاره- پاره” کتابینین چاپی اوچون تعقیبه آلیندی و اونا ۶ آی خدمتدن اوزاق اولما حؤکمو وئریلدی.
بو ایلده او ، افشین پرویزی آدی ایله ایلک اوخول اوشاقلارینا ساده انشا کتابینی یازدی.
همین ایلین قیروو آییندا اونون تعلیق حؤکمو لغو اولوندو و صمد کیلاسا قاییتدی.
صمد بهرنگی اؤز اؤیره‌تیم طرزینده و حیکایه‌لرینین ایچریگینده حاکیم اولان نیظاما اعتراض ائتمه روحونو اؤیرنجیلرینده بسلمه‌یه چالیشیردی. یالین آیاقلا کندلرده یولا دوشوردو ، کیمی کتاب ائوی ایجاد ائتمیشسه ، اونو آلقیشلاییب ، کتاب ائوینه یئنی کتابلار آرتیریردی.
اوشاقلاری اوخوماغا تشویق ائدیردی و باشاردیغی قدر، گوجو یئتیردیگی قدر اوشاقلار و یئنی یئتمه‌لره کتابی سئودیرمه‌یه و اونو همیشه‌لیک بیر یولداش کیمی عؤمور بویونجا یانلاریندا داشیماغا تشویق ائدیردی.
همین دؤوراندا ساواک بهرنگی‌نین بعضی چالیشمالارینا حساس اولدو.
تهدیدلر باشلاندی ، دفعه‌لرجه توبیخ ، جریمه و حتی تبعید اولدو.
صمد بهرنگی ۹ زومار ۱۳۴۷ آراز چاییندا شام گوالیک کندی ساحیلینده بوغولدو. جسدینی ۱۲ زومار کلاله پاسگاهیندا ، بوغولدوغو یئرین نئچه کیلومترلیغیندا سودان توتدولار.
صمدین جنازه‌سی تبریزین امامیه قبریستانلیغیندا دفن اولوب.
صمد بهرنگی‌نین اؤلوموندن بیر آی اؤنجه “بالاجا قارا بالیق” کتابی چاپدان چیخمیش ، ایران و دونیا جماعتینین ایلگیسین چکمیشدی.
بالاجا قارابالیق کیتابیندان :
“اؤلوم چوخ راحات لاپ ایندی گله بیلر سوراغیما ، آنجاق من باشاردیغیم قدر اؤلومون اؤنونه چیخمامالییام.
البته بیر گون اؤلومله اوز_اوزه گلسم _کی گله‌جه‌یم ده _ هئچ اؤنمی یوخدور ، اؤنملی اولان ، منیم اؤلوب قالماغیمین باشقالارینین یاشامینی نئجه ائتکیلمه‌سینده‌دیر .. “
