ترکهای قشقایی منطقه شیراز را بیشتر بشناسیم

گادتب: به گزارش مرکز خبر گادتب، شهر شیراز امروزه یک شهر عمدتاً دو زبانه است. فارس‌ها (دری زبانان) و تورکان اکثریت جمعیت شهر شیراز را تشکیل می‌دهند و اقلیتی هم از اقوام لر، عرب، بلوچ، کرد، لارستانی و غیره در این شهر سکونت دارند.

زبان فارسی یک زبان وارداتی و تحمیلی است (فارسی/دری – در اصل نام این زبان دری و یا تاجیکی است که خاستگاه اصلی آن قسمتهایی از افغانستان و تاجیکستان امروزی است و یک زبان وارداتی به جغرافیای ایران محسوب می‌شود) که در سده‌ی اخیر به مثابه زبان رسمی کشور بر کلیه ملتهای ساکن جغرافیای ایران تحمیل شده است. در قرون گذشته نیز زبان دری/فارسی، زبان ارتباطی مردمان جغرافیای ایران نبوده بلکه زبان شعر و غزل اندک شاعرانی بوده است که در مدح برخی از شاهان اشعاری سروده‌اند. در ده قرن گذشته زبان تورکی، تنها زبان ارتباطی ساکنان جغرافیای ایران بوده و زبان فارسی (دری) در ایران کنونی از لحاظ جغرافیایی زبانی محلی می‌باشد.با توجه به اینکه زبان دری/فارسی بعدها در شیراز رایج شده است این سؤال پیش می‌آید که پس زبان قدیمی مردم شیراز چه بوده است؟ برای پی بردن به اینکه زبان قدیمی مردم شیراز چه بوده است، باید به این نکته توجه کرد:

اسامی رودخانه‌ها، کوهها، باغات شیراز و حومه به چه زبانی هستند؟شهر شیراز دارای چندین رودخانه است که اسامی هیچکدام فارسی نیست. اسامی بعضی از رودخانه‌های شیراز:

1. رود «کر»: در زبان لری «کر» به معنی پسر است.
2. رودخانه‌های «قره آغاج» و «قره باغ»: که هر دو اسامی تورکی هستند.
3. رود «سیوند»: که اشاره دارد به قوم سیوندی که در شمال شیراز زندگی می‌کنند و رودخانه هم از آن ناحیه جاری می‌شود.

امروزه در شهر شیراز حدوداً 70% شهروندان به زبان تاجیکی-دری (فارسی)، 20% به زبان تورکی و 10% هم به زبانهای دیگر صحبت می‌کنند، ولی در حومه شیراز حتی یک روستای فارس زبان وجود ندارد!

در حومه شیراز مردم به زبانهای زیر صحبت می‌کنند: تورکی، زرقانی، سیوندی، لری،عربی، بوانات، کلیلی، سورمقی.

در فاصله شیراز تا فسا هیچ روستای فارس زبان وجود ندارد. در شهر فسا حدود 50 الی 60% شهروندان فارسی و بقیه تورکی صحبت می‌کنند. ملاحظه می‌فرمایید که در استان خمسه که امروزه استان فارس نامیده می‌شود، جمعیت فارس زبانان حتی به 10% هم نمی‌رسد. تورکان (ایل تورک قاشقایی و دیگر ایلات تورک) اکثریت قاطع جمعیت استان را تشکیل می‌دهند. در زمان پهلوی‌ها تمام نمایندگان مجلس استان فارس همه از تورکان بودند. حتی نماینده شیراز هم از تورکان بود. اما به تدریج با فراری دادن تورکان به شهرهای فارس‌نشین و مجبور کردن اقوام کم‌جمعیت به صحبت کردن به زبان دری (فارسی) و همچنین آسیمیله تورکان این شهر در زبان دری، بر سیاهی لشکر جمعیت قومیت اتنوپولیتیک فارس اندکی افزودند و تمام پستهای کلیدی استان به دست این قومیت افتاد! اسامی محله‌ها، بازارها و باغهای شیراز یا عربی هستند یا تورکی. به چند مثال توجه نمایید:

محله‌هایی که نام آنها ریشه عربی دارد: شیخ ابوذرعه – حافظیه – درب شیخ – طاق منصوریه – قیصریه – حاج زینل،… باغ‌ها: ارم – جنت – قوام – شیخ – نصریه – خندق – نظر – نشاط – خلد – بعثت – نصریه و غیره.

محله‌هایی که نام آنها ریشه تورکی دارد: دروازه خاتون – بیات‌لر، بایاتلار (بیات‌ها) – اسحاق بیگ – بازار آقا،… باغ‌ها: آقا خان – منشی باشی – خاتون – آتابک – بیگلر بیگی – قلعه بیگم – قتلغ (قوتلوق) – ایلخانی – سنقری و غیره.اخیراً در رویکردی شوونیستی و در راستای سیاست تورک‌ستیزی، اسامی تورکی محلات و باغ‌های شیراز را عوض کرده‌اند!

به چند مثال توجه کنید:

باغ «آقا خان» به باغ صفا، باغ «آتابک» به باغ فیروزی، باغ «بیگلربیگی» به باغ کلانتری تغییر نام داده .

منبع: کانال تلگرامی ترک های اصفهان