ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: منطقه‌ی تفرش-فراهان-ساروق و جنوب‌تر از آن اراک و پیرامونش، جنوب شرقی‌ترین بخش تورک‌ایلی و یا منطقه‌ی پیوسته‌ی تورک‌نشین در شمال غرب ایران را تشکیل می‌دهد. این منطقه در معرض روند فارس‌سازی شدید و نسل‌کشی زبانی تورکی بسیار شتابان قرار دارد، به طوری که بسیاری از نسل جدید تورک در این منطقه قادر به صحبت به زبان ملی خود تورکی نیستند. نوشته‌ی ارزشمند زیر در باره‌ی دگرگشت و تغییر زبانی از تورکی به فارسی در یکی از روستاهای این منطقه به نام کودزر است.
محقق گرامی ابراهیم گودرزی فراهانی در تحقیق خود عوامل موثر در تغییر زبان مردم تورک این روستا از تورکی به فارسی را، علاوه بر خصلت‌های عمومی مانند تاثیرپذیری، تمایل به همرنگی، غریب‌دوستی و بیگانه‌پذیری، … به صورت زیر بر شمرده است: مدارس فارسی‌زبان، تعزیه‌خوانی به فارسی، شاهنامه‌خوانی، ازدواج با فارسها، اصرار همسران فارس بر تورکی صحبت نکردن، تاثیر رسانه‌های جمعی مانند تلویزیون و …
این عوامل تقریبا همان عواملی است که باعث تغییر زبان مردم تورک از تورکی به فارسی در دیگر نقاط کشور هم می‌شود. به این عوامل مساله‌ی دوری این منطقه از مرزهای تورکیه-جمهوری آزربایجان و همجواری با فارسستان، همچنین وطن ندانستن بخش‌های غیر آزربایجانی وطن تورک و یا تورک‌ایلی توسط جریان موسوم به آزربایجان‌گرایی را هم باید افزود…
از متن مقاله:
ریشه‌ی اصلی و تحرک اجتماعی در زمینه‌ی تغییر زبان را باید از همسران فارس‌زبان روستاهای فراهان دانست که با مردان این روستا ازدواج می‌کردند. این بانوان در زمان‌های گذشته مجبور بودند به زبان تورکی تکلم نمایند. اما درست در ۳۰ سال قبل در این روستا اتفاقی افتاد که جالب بود. یکی از نوعروسان حاضر نشد که به زبان تورکی تکلم کند و همین مساله باعث گردید که نهضتی از جنوب غربی روستا شروع شود که کودکان تازه متولد شده به زبان فارسی تکلم نمایند.
این مساله از طریق ارتباطات رسانه‌ای مثل تلویزیون و نیازهای جدید ارتباطی مردم و مراودات با شهرها تقویت شده است. در ۲۰سال گذشته این حرکت ادامه داشته و همچون آ تش زیر خاکستر به زندگی نهانی خود ادامه داده است. در سال‌های قبل کودکان تازه متولد شده مجبور بودند که هم به زبان فارسی و هم به تورکی تکلم نمایند. اما در ۱۰ سال و شاید ۱۵ سال گذشته بچه‌ها به زبان فارسی با هم سن و سال‌های خود تکلم می‌نمایند.
در مسافرتی که هفته‌ی گذشته به روستای کودزر داشتم پدیده‌ی جالبی را مشاهده کردم و آن نوجوان پیش‌دانشگاهی‌ای بود که از پدر و مادر تورک‌زبان متولد شده بود ولی او نمی‌توانست به زبان تورکی تکلم نامید.
به هر تقدیر بررسی تغییرات زبانی در این روستا پدیده‌ی جالبی است و مطالعه‌ی آن می‌تواند زوایای پنهانی را برای نهادهای مرتبط و بخصوص زبان‌شناسان استان مرکزی و کشور نویدبخش باشد. این مساله به عنوان یک مطالعه‌ی موردی بسیار سودمند است.
منبع: وبلاگ سؤزوموز برگرفته از کانال دیرلیش
