دو خطای ترمینولوژیک در نوشتهء جناب حسن راشدی (جوابیه آقای شاملی و آقای راشدی بر مقاله یکدیگر)

گادتب: یونس شاملی: جناب حسن راشدی، از پیشکسوتان جنبش ملی تورک و یکی از  قلم ها برجسته و  شخصیت شناخته شدهء خلق ما، اخیر مطلب کوتاهی را تحت عنوان “دسته گرایی، آفت بزرگ حرکت ملی آذربایجان” به رشته تحریر درآورده اند و در آن به دو خطای ترمینولوژیک  بسیار جدی راه برده اند. من با تمامی احترامات فایقه به آقای حسن راشدی خطاهای  مذکور  در نوشته ایشان را ذیلا به نقد کشیده ام.

یک: تشکل گریزی در تعارض با پیشرفت جنبش ملی خلق تورک است

جناب حسن راشدی نوشته شان را در تخالف با تشکل یابی و تشکل گرایی و با عنوان “دسته گرایی، آفت بزرگ حرکت ملّی آذربایجان” تزئین کرده اند و تشکل یابی یا تشکل گرایی را بطور تحقیر آمیز “دسته گرایی” نامیده ، و آن را  “آفت” حرکت ملی دانسته و در تعریف حرکت ملی نوشته اند: “حرکت ملّی آذربایجان وابسته به حزب و تشکیلات خاصی نیست، چرا که این حرکت و خود آگاهی ملّی از بطن جامعه از هر قشری از استاد دانشگاه گرفته تا پزشک، مهندس، دانشجو، شاعر، نویسنده ، روحانی تاجر، کارگر، کشاورز و دانش آموز و …برخاسته و همه طبقات اجتماعی را در بر می گیرد.” پایان نقل قول

آقای حسن راشدی در نوشته خود اقشار و طبقات اجتماعی را در قالب افراد (استاد دانشگاه، پزشک، مهندس، شاعر، نویسنده، تاجر، کارگر و کشاورز و…) نشان داده اند  و تشکل یابی این اقشار و طبقات را نکوهش وار مردود دانسته و حتی مینویسد: “برای رسیدن به حقوق انسانی این قشر عظیم و اکثریت محروم از حقوق اقلیت در ایران، باید از قالب و چهارچوب دسته و تشکیلاتی که منسوب بر آن هستیم بیرون بیاییم و اولویت را نه بر دسته و تشکیلات خودی، بل در منافعی که در حرکت ملی تعریف می شود قرار دهیم!” پایان نقل قول

حال آنکه تجربه تاریخ و دانش سیاسی و اجتماعی به ما تاکید دارد  که بدون تشکل یابی، بدون مدیریت فکری و ایدئولوژیک تشکل های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی امکان دستیابی به آرمانهای ملی و انسانی خلق تورک در آینده ناممکن و حتی محال است. بدون احزاب و تشکل های سیاسی، نه میتوان اقشار و طبقات مختلف را در راستای جنبش ملی تورک سازماندهی کرد و نه به گسترش این جنبش کمک کرد.

پرسش بسیار مهم از جناب حسن راشد اینست که، آیا جنبش آزادیبخش در الجزایر، مبارزاتی ضد استعماری در هندوستان، جنبش آزادیبخش در فلسطین، تشکیل جمهوری اول در آذربایجان (شمال) و حتی جمهوری دوم در آن کشور در سال 1991 و در نهایت تاسیس حکومت ملی آذربایجان در 1324 بدون تشکل و یا تشکلهای سیاسی میتوانست به منصه ظهور برسد؟ صدها تجربه تاریخی در زمینه مبارزه ملی و دمکراتیک وجود دارد که نقش حیاتی تشکل و تشکل یابی در یک جنبش ملی و یا دمکراتیک را به ما نشان میدهد.

امر بسیار مهم دیگر در تشکل یابی سیاسی نقش فلسفه و شیوه نگرش ایدئولوژیک احزاب و سازمانهای سیاسی است که نقش مدیریت فکری یک جنبش ملی و یا دمکراتیک را به عهده میگیرد. بدون وجود دیدگاههای ایدئولوژیک و بدون سازمانیابی سیاسی حول نگرش های مختلف فلسفی امکان گسترش تشکل در زمینه سیاسی تقریبا غیرممکن است. در میان تشکل های موجود در جنبش ملی تورک در آذربایجان جنوبی و ایران،  تشکل هایی با گرایش  چپ(سوسیالیست و سوسیال دمکرات و…) و فدرالیست تورک در تلاش برای  سازماندهی طرفداران این گرایش فکری هستند. برای نمونه “اتحاد دمکراتیک آذربایجان- بیرلیک، جنبش فدرال دمکرات آذربایجان و یا فرقه دمکرات آذربایجان دارای گرایش چپ  فدرالیست هستند. نمونه دیگر تشکل های سیاسی در آذربایجان جنوبی، تشکل هایی با گرایش ناسیونالیستی و گاه ناسیونالسیم افراطی و عموما جدایی طلب است که به سازماندهی آن بخش از جامعه تورک مبادرت میکنند که دارای چنان گرایشاتی هستند. گاموح، گاماج، گایب و… نیز احزاب ناسیو نالیست با تمایلات جدایی  طلبانه را تشکیل میدهند.

در عین حال بایستی تاکید کنم که این تشکل یابی صرف در زمینه فعالیت سیاسی نیست که ضروری و مهم است. بلکه سازمانیابی اجتماعی و از آن جمله تشکل یابی زنان، تشکل های کارگری، تشکل های صنفی، تشکل هنرمندان و … نیز از ضرورتهای حیاتی جامعه تورک در آذربایجان جنوبی و ایران است. چه بدون این تشکل ها فعالین سیاسی چپ به جای حضور در یک تشکل چپ تورک  به یک تشکل چپ مرکز/فارس خواهد پیوست و یک فعال زن تورک در نبود تشکل فمنیستی زنان تورک به تشکل های زنان در مرکز/فارس خواهند پیوست و  عملا در خدمت گرایشات فکری مرکز قرار خواهند گرفت.

به همین جهت بایستی از جناب حسن راشدی بخواهیم که به جای نفی تشکل یابی در جنبش ملی تورک/آذربایجان، جوانان را برای پیوستن به احزاب پیشرو جامعه تورک در ایران که مناسب و مترقی می یابند معرفی کنند و بدینوسیله  به گسترش دامنه مبارزات ملی دمکراتیک خلق مان کمک کنند.

دو- ملت تورک ساکن در ایران؛ گروه اتنیکی/ملی یا اقلیت اتنیکی/ملی، کدامین؟

جناب حسن راشدی خلق تورک در ایران را نه یک گروه ملی بلکه اقلیتی ملی می نامد و مینویسد: “علاوه بر پایمالی حقوق اولیه تورکان در طول این صد سال و پس از کودتا و حاکمیت غیر قانونی رضاخان بر کشور، دیگر اقلیتهای غیر فارس نیز از این حقوق محرومند.” پایان نقل قول

گروه اتنیکی/ملی به جمعیتی اتلاق میشود که دارای ویژگی مشترک اتنیکی، دینی،  تاریخی و… اند و بصورت کمپاکت در سرزمین مشترکی زندگی میکنند، مثل تورک ها در آذربایجان، کردها در کردستان، بلوچ ها در بلوچستان. گروه اتنیکی/ملی از نقطه نظر حقوق بین الملل دارای حق اداره منطقه زیستی خود (حق تعیین سرنوشت خود- خارجی) است. اما اقلیت اتنیکی/ملی (یا قومی) به جمعیتی اتلاق میشود که دارای ویژگی مشترک اتنیکی، دینی، تاریخی، فرهنگی و… هستند، اما به دلیل نداشتن سرزمین مشترک که بصورت کمپاکت در آن زندگی کنند، بطور پراکنده در میان یک جمعیت دیگری زندگی میکنند، مثل ارامنه و کلیمی ها در ایران. اقلیت های اتنیکی/ملی (قومی) حق اداره سرزمین خود را ندارند، چون دارای سرزمین نیستند. اقلیت های اتنیکی/ملی تنها با پیوستن به مبارزه برای دمکراسی است که میتوانند حقوقی را در جامعه بدست آورند. اقلیت خواندن گروه اتنیکی/ملی تورک ،کرد ، بلوچ، عرب و… از سوی مرکزگرایان در ایران تنها و تنها به خاطر اینست که حق اداره سرزمین خود (حق تعیین سرنوشت) را از آنها بگیرند. بنابراین ما هرگز نباید گروههای اتنیکی/ملی تورک را اقلیت اتنیکی/ملی بخوانیم و ادبیات خود را با دسیسه های استعمار داخلی همساز کنیم. البته شایان ذکر است که تورکان در آذربایجان جنوبی، و در کانتونهای تورک خراسان، قشقایی و اصفهان و لرستان گروه اتنیکی/ملی و در شهرهای مختلف غیرتورک که بصورت پراکنده در آنها زندگی میکنند اقلیت اتنیکی/ ملی بحساب می آیند. حضور سنگین تورکان در تهران به اداره ویژه کلان شهر تهران عمدا دو زبانه احتیاج دارد که در پلاتفورم اتحاد دمکراتیک آذربایجان – بیرلیک به آن پاسخ داده شده است.

حسن راشدی: دسته گرایی،آفت بزرگ حرکت ملّی آذربایجان!

گادتب: تا زمانیکه تشکیلات و دسته خودرا بالاتر و در اولویت حرکت و منافع ملّی بدانیم،در چرخه کوچک همان دسته و تشکیلات خود دور خواهیم زد!

#حرکت_ملی_آذربایجان وابسته به حزب و تشکیلات خاصی نیست، چرا که این حرکت و خود آگاهی ملّی از بطن جامعه از هر قشری از استاد دانشگاه گرفته تا پزشک، مهندس، حقوقدان، دانشجو، شاعر، نویسنده ، روحانی تاجر، کارگر،کشاورز و دانش آموز و …برخاسته و همه طبقات اجتماعی را در بر می گیرد.

نزدیک به صد سال است که ابتدایی‌ترین حقوق انسانی همه اقشار جامعه آذربایجان تاریخی و دیگر تورکان ایران در اقصاء نقاط کشور که اکثریت نسبی جمعیت ایران را تشکیل میدهند زیر پا گذاشته می شود.

علاوه بر پایمالی حقوق اولیه تورکان در طول این صد سال و پس از کودتا و حاکمیت غیر قانونی #رضاخان بر کشور، دیگر اقلیتهای غیر فارس نیز از این حقوق محرومند.

برای رسیدن به حقوق انسانی این قشر عظیم و تورکان اکثریتی که محروم از حقوق اقلیت در ایران هستند، باید از قالب و چهارچوب دسته و تشکیلاتی که منسوب بر آن هستیم بیرون بیاییم و اولویت را نه بر دسته و تشکیلات خودی، بل در منافعی که در حرکت ملی تعریف می شود قرار دهیم!

همه حرکات و موضع گیریهای ما، شرکت در #کنفرانسها و محافل و مجالسی که صحبت از حقوق ملل و اقوام کشور است باید با در نظر گرفتن منافع ملّی باشد، نه با مصلحت و یکسونگری تشکیلات و دسته ای که به آن وابسته هستیم .

از طرف دیگر، نباید هم‌نظر بودن فرد یا افراد خاصی که احتمالا درصد قابل توجهی از نظراتش مقبول جامعه ای که منتسب به آن هستیم از تفکر خاصی را دوستی با دیگران و دشمنی با خود تفسیر کنیم و کلیه حرکات و موضع گیریها و انرژی خودرا بدون در نظر گرفتن منافع ملی در این مسیر قرار دهیم!

حرکت ملّی ما حرکتی دموکراتیک،مدنی، انساندوستانه و معتقد به برآورده شدن حقوق همه ملل و اقوام ساکن ایران از تورک، فارس، عرب،کُرد، و بلوچ گرفته تا دیگر اقلیتها بدون در نظر گرفتن تفاوتهای جنسیتی، زبانی، فرهنگی،اعتقادی و دیگر تفاوتهای طبیعی انسانی است.

تا زمانیکه در این کشور حقوق همه ملل و اقوام به نسبت کثرت جمعیتشان که ابتدایی ترین آن تحصیل به زبان مادری است برآورده نشود و اکثر ثروت کشور در مناطق خاص متمرکز گردد و فاصله طبقاتی مرکز و پیرامون از بین نرود و یک قشر از جامعه در همه امور حاکم بر بقیه گردد نگرانی از افزایش نیروی گریز از مرگز نیز بی معنا نخواهد بود!

برای رسیدن به حقوق انسانی ( اعم از تحصیل به زبان مادری تا دیگر حقوق مادی و معنوی) علاوه بر اینکه اختلافهای سلیقه ای را در میان خود باید به کناری بگذاریم و با اتحاد و یکدلی و با اراده کامل در پی احقاق حقوق از راه مبارزه مدنی باشیم ، باید از افراط گری هایی که دیگران را هم به گرفتن موضع افراطی در مقابل ما تشویق می کند بپرهیزیم!

ما با هیچ ملت و قومی دشمنی نداریم و موضع حرکت ملی، دوستی با همه ملل و اقوام کشور برای رسیدن به حقوق شناخته شده انسانی و همزیستی مسالمت آمیز با همسایگان است، اما این موضع انسانی ما به معنی بی تفاوتی به افراط گرایانی  که پا از حد و حدود خود فراتر می نهند  و یا نژادپرستان و راسیستهایی که خودرا برتر و بالاتر و تافته جدا بافته‌تر از همه ملل و اقوام کشور میدانند و آنچه برای خود می‌خواهند یکصدم آنرا هم به غیر همزبانان خود قائل نیستند، متفاوت است و طبیعی است در مقابل این افراط گرایان هرگز سر تعظیم فرود نخواهیم آورد!

برداشت سطحی از مقاله

 « دسته گرایی،آفت بزرگ حرکت ملّی آذربایجان!»

نهم دی ماه مقاله ای با تیتر « دسته گرایی،آفت بزرگ حرکت ملّی آذربایجان»  از اینجانب در شبکه های اجتماعی به اشتراک گذاشته شد که در این مقاله من دسته گرایی و ارجحیت دادن به تشکیلات و دسته خود و مخالفت با دیگر تشکلها و فعالان حرکت ملّی که در تعارض با «اهداف حرکت ملّی آذربایجان» است را به نقد کشیده بودم.

در این مقاله و در سطر اول  آن آمده بود: «تا زمانیکه تشکیلات و دسته خودرا در اولویت حرکت و منافع ملّی بدانیم،در چرخه کوچک همان دسته و تشکیلات خود دور خواهیم زد!»

بعضی از دوستان به تصور اینکه من مخالف تشکیل احزاب و تشکیلات هستم، مقاله را از دریچه « مخالفت با احزاب» به نقد کشیده بودند ؛ در حالی که من از طرفداران سرسخت ایجاد احزاب و تشکلهای منسجم در راه رسیدن به اهداف « حرکت ملّی» هستم که آماج آن  رسیدن به حقوق انسانی است که متاسفانه در داخل کشور چنین امکانی وجود ندارد.

آنچه که مرا نگران ی میکند حق دانستن تشکیلات، دسته، شخص خود و همفکر خود، و نا حق دانستن و طرد دیگر فعالین حرکت ملی تا حد خائن نامیدن آنان است که باعث شده حرکت ملّی دچار عدم انسجام و چند دستگی و ضعف شود.

در حالی که لازم است «برای رسیدن به حقوق انسانی این قشر عظیم و اکثریت محروم از حقوق اقلیت [ترکان ] در ایران، باید از قالب و چهارچوب دسته و تشکیلاتی که منسوب بر آن هستیم بیرون بیاییم [از نظر تفکر و جهان بینی ]  و اولویت را نه بر دسته و تشکیلات خودی، بل در منافعی که در حرکت ملی تعریف می شود [ حقوق انسانی که همه اقشار را در بر میگیرد] قرار دهیم!» تا به نیروی تاثیر گذار تبدیل شویم!

        حسن راشدی :۱۹ دی ماه ۱۳۹