پنج‌شنبه , مارس 28 2024
azfa

دکتر توحید ملک زاده: مونوگرافی شهرها و روستاهای آذربایجان

گادتب: روند رو به رشد مطالعات علوم انسانی در سالهای اخیر فتح بابی در مطالعات آذربایجان شناسی نیز گردیده که بحث مونوگرافی روستاها، مناطق و شهرها نیز از جمله این موارد محسوب می شود. مونوگرافی موضوعیست که به تاریخ، جغرافیا، فرهنگ وفولکلور مناطق می پردازد و دارای سرفصل خاص خود می باشد که عمدتا از سوی محققین رعایت نمی گردد. خارج رفتگان ایرانی برای اولین بار این موضوع را مورد بررسی قرار دادند و در دهه ی چهل و پنجاه نشر مونوگرافی های مختلف توسط دکتر غلامحسین ساعدی از جمله « ایلخچی » در سال ۱۳۴۲ و « خیاو یا مشکین شهر» در سال ۱۳۴۳ آغاز گردید. در بسیاری از موارد بحث های مونوگرافی با مباحث صرفا تاریخ، جغرافیا و مطالعات اجتماعی خلط گردید و به جای هم نشست .

در شهرهای کوچک نوشتن تاریخ محلی و آوردن مقداری فولکور شهرها در انتهای کتاب ها رایج گردید بطوریکه نمی توانستیم تفاوتی بین کتب تاریخی را با مطالعات فولکلور شهرها قائل شویم. حتی پایان نامه های دانشگاهی هم از این ایرادات برکنار نبودند چرا که تجربه کافی در امر مونوگرافی در میان دانشجویان و اساتید موجود نبود.

به تدریج مطالعات مونوگرافی وارد فاز جدیدی گردید که بارز بودن نکات علمی وجه مشترک این مونوگرافی ها می باشد.

از جمله در سال ۱۳۸۷ کتابی تحت عنوان « مئشین: کندی‌نین تاریخی، دبلری، گلیریوللاری، تاریخی سیمالاری و..» با تحقیق آقای حسین محمدخانی ( گونئیلی) منتشر گردید که فتح بابی در مطالعات مونوگرافی روستاهای آذربایجان بود.

کتاب حاضر نیز که مونوگرافی محالی از محالات شهر همیشه استوار اذربایجان یعنی « دارالنشاط اورمیه » را به زیبایی و دقت به تصویر کشیده از این گونه خلط مباحث بدور است و براساس سرفصل های کاملا علمی و با متدولوژی رایج مونوگرافی تهیه شده است. نویسنده کتاب ( مهندس علی بابایی نیولویی) چهره ای جوان و آشنا در مطالعات اورمیه شناسی و آذربایجان شناسی است.

تقدیر چنین بود که ایشان در درس ژئوفیزیک کارشناسی دانشجوی اینجانب باشد تا فتح بابی گردد برای دوستی و همکاری های بیشتر علمی و فرهنگی. ایشان قبلا در قسمت مشاهیر اورمیه صاحب تالیفی بوده واین کتاب تحت عنوان (نام آوران اورمیه) در سال۱۳۸۹ توسط انتشارات تک درخت چاپ و منتشر گردید. کتاب حاضر یعنی (آشنایی با باراندوز چای ومحال دول اورمیه) نیز دومین کتاب نویسنده می باشد که در ادامه تحقیقات اورمیه شناسی آقای مهندس بابایی با مهارت و درایت کافی از یک سو و ژرفای علمی تحقیق و نگاشته شده است. گویند پشت سر هر مرد بزرگی زنی بزرگتر موجود است و احسنت به این خانم که از قضا ایشان نیز دانشجوی من در دانشگاه بودند و آقای مهندس را تشویق به کار علمی پژوهشی نمودند و امیدوارم همیشه تشویقشان مستمر باشد.

همچون دیگر تحقیقات علمی مونوگرافی این کتاب نیز با تحقیقات جغرافیایی منطقه مورد بحث- محال باراندوز چای اورمیه – آغاز گردیده است . اسامی روستا ها با دقت تمام آورده شده است که متاسفانه بنا به دلایلی تلفظ فونوتیک و لاتین این اسامی جغرافیایی (توپونیم ها) در متن کتاب نیامده است.

به نظر می رسد با الفبای عربی رایج در ایران تلفظ و درک معنای بسیاری از توپوتیم ها که ریشه در هزاره های دوره زبان ترکی می باشد بسیار سخت خواهد بود. نگاه راستین مولف به فرهنگ و زبان ترکی منطقه، شکل بسیار زیبا و بکری از مطالعات اورمیه شناسی را به کتاب حاضر داده است.

برخلاف پاره ای کتب ومقالات قدیمی درباره اورمیه که نتوانسته اند تا‍ ژرفای فرهنگ مردم اورمیه بروند کتاب حاضر توانسته با ترکی پژوهی و دیدی علمی ترکی، که همان زبان و فرهنگ راستین مردم اورمیه می باشد توانسته نوشته ای علمی و در خور تحقیق و مطالعه را به مردم اورمیه به ارمغان آورد. برای اولین بار نویسنده در این کتاب توانسته معانی توپونیم ها یی که از نگاه فارسی بی معنی بوده و شاید مولفین دیگر با بی اعتنایی از کنار آن رد شوند را توضیح دهد از جمله در بحث ساکنان اصلی منطقه، ائتنونیم هایی نظیرترکان خلیج، ترکمانان ایوائی، ترکان قره قویونلو و افشار و سایر همچنین توپونیم هایی نظیر اسامی رودها و انهار منطقه که با زیبایی معنی شده اند.

نویسنده به عنوان یک فرهنگی نگاه ویژه ای به آثار باستانی منطقه که ریشه در تمدن چندین هزار ساله آذربایجان را دارد به خوانندگان کتاب به ارمغان آورده است. قلعه ها، بناهای امامزاده ها و اجاق ها، مقابر اورارتویی، قبرستانها همه و همه با دقت خاص علمی و دیدی بسیار فرهنگی بررسی شده است. تمدن ژرف و قدیمی این منطقه موطن و مدیون بسیاری از سرداران، بزرگان، علما، سیاسیون و اصحاب فرهنگ و هنر بوده که بیو گرافیشان برای آشنائی بیشتر مردم و علاقمندان در ادامه کتاب است.

دوباره امتحان کنید

پاشینیان: ارمنستان «دولت در تبعید قاراباغ» را به رسمیت نمی‌شناسد

گادتب: نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، در جلسه کابینه دولت این کشور در واکنش به اظهارات …

تداوم بازداشت و بی‌خبری از وضعیت وحید اصغری، نوجوان هفده‌ساله تبریزی

گادتب: به گزارش مرکز گادتب، وحید اصغری، دانش‌آموز هفده‌ساله ساکن شهر سهند تبریز، علیرغم گذشت …

دیدگاهتان را بنویسید