ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: به گزارش مرکز خبر گادتب، در آذربایجان جنوبی علاوه بر کندوان چندین روستای ناشناخته وجود دارد که در دل صخره ها کنده شده است. در آذربایجان جنوبی روستای حیله ور در 40 کیلومتری تبریز، سَوَر در بناب و حاماملی در ورزقان هم روستاهای دست کندی هستند که علاقمندان زیادی دارند اما حیله‌ور به دلیل قدمت تاریخی و زیر زمینی بودن آن و افسانه‌های محلی درباره زندگی آدم کوتوله‌ها در این روستا می‌تواند جاذبه بیشتری برای گردشگران داشته باشد.
تاریخ و تمدن آذربایجان سررشته‌ی بلندی دارد که زبان از گفتنش قاصر و قلم از نوشتن آن ناتوان است. جای جای این منطقه آکنده از آثار تاریخی و قدیمی است که نشان از فرهنگ و تمدن غنی خطه آذربایجان است که هیچ پژوهشگری توان چشم بستن روی آن را ندارد. یکی از جاذبه‌های تاریخی آذربایجان که در طول سالهای طولانی مورد غفلت قرار گرفته، روستای تاریخی حیله ور در 44 کیلومتری تبریز و در 2 کیلومتری روستای کندوان است.
اگرچه روستای تاریخی و حیرت انگیز کندوان را بسیاری از مردم می‌شناسند اما نام حیله‌ور را بسیاری از مردم آذربایجان و حتی این منطقه نشنیده‌اند؛ روستای زیرزمینی که با دست ساخته شده و معماری آن نشان می‌دهد که زندگی انسان و دام در گذشته در کنار یکدیگر بوده است. معماری این روستا به‌گونه‌ای است که در فصل زمستان، داخل خانه‌ها گرم و در تابستان نیز هوای داغ تابستانی از بیرون به داخل نفوذ نمی‌کند و ازاین‌رو هوای درون خانه‌ها خنک است. پژوهشگران در دالان‌های روستای زیرزمینی حیله‌ور مطبخ‌هایی برای آشپزی و ایجاد گرما، اتاق‌های جداگانه و آغل‌هایی برای نگهداری دام را کشف کرده‌اند. ظاهرا در این شهر زیرزمینی بیش از 200 خانه وجود داشته که تاکنون 55 خانه توسط پژوهشگران کشف شده و به احتمال زیاد بخش زیادی از این روستا همچنان در دل خاک مدفون است.
روستای تاریخی حیله‌ور را بر اساس سفال‌های پیدا شده در آن مربوط به دوره ایلخانی می‌دانند و بسیاری از پژوهشگران معتقدند با توجه به نوع معماری و کندن خانه‌ها در دل زمین و سنگ‌ها در دو روستای کندوان و حیله‌ور که نزدیک به هم قرار دارند؛ اهالی روستای حیله‌ور هنگام حمله مغول‌ها این روستای زیرزمینی را رها کرده و به محل روستای کندوان کنونی رفته و آنجا ساکن شده‌اند. حیله‌وری‌ها کندن زمین با دست و ایجاد خانه را در این روستا یاد گرفته‌اند و بعد از حمله مغول‌ها و مهاجرت به کندوان این روستای تاریخی را هم به همین شیوه معماری ساخته‌اند.
محلی‌ها معتقدند که این روستای زیرزمینی مربوط به کوتوله‌ها بوده و نوع معماری و سقف کوتاه در حیله‌ور را هم مهر تاییدی بر این مساله می‌دانند. حیله‌ور در سال 84 ثبت ملی شده اما در گمنامی باقی مانده و در حالی که می‌توانست یکی از جاذبه‌های تاریخی آذربایجان در کنار روستای کندوان باشد، حتی برای مردم آذربایجان هم ناشناخته باقی مانده است. البته در آذربایجان دو روستای دست کند دیگر هم مانند حیله ور وجود دارد؛ سَوَر در بناب و حاماملی در ورزقان هم روستاهای دست کندی هستند که علاقمندان زیادی دارند اما حیله‌ور به دلیل قدمت تاریخی و زیر زمینی بودن آن و افسانه‌های محلی درباره زندگی آدم کوتوله‌ها در این روستا می‌تواند جاذبه بیشتری برای گردشگران داشته باشد.
مالکیت، مانع اصلی معرفیِ حیله‌ور
احمد حمزه زاده، مدیرکل میراث فرهنگی آذربایجان‌شرقی با اشاره به مجوز هیئت دولت برای روستای حیله‌ور گفت: خوشبختانه این روستا در اختیار میراث فرهنگی قرار گرفت و این موضوع یکی از خبرهای خوب سال 99 بود. کار پژوهشی به زودی در حیله‌ور آغاز می‌شود و همزمان با آن بسته سرمایه‌گذاری برای کارهای فرهنگی و گردشگری آماده می‌شود تا در نزدیکی روستا رستوران، فروشگاه و نمایشگاه صنایع دستی برپا شود.
مدیرکل میراث فرهنگی با بیان اینکه دست این سازمان به دلیل مشکل مالکیت بسته بود، عنوان کرد: با برطرف شدن این مشکل و به دست گرفتن روستای حیله‌ور تلاش برای رونق این جاذبه تاریخی آغاز شده است.
