شنبه , نوامبر 23 2024
azfa
تازه ها

تاریخ تركان در آذربایجان براساس منابع دوره اسلامی

گادتب: از آنجاییكه شبهاتی از جانب انكار كنندگان هویت تاریخی تركان آذربایجان همواره مطرح میشود ارائه چندین سند تاریخی خالی از فایده نخواهد بود.

طبری در جلد نخست تاریخ خود در ذكر پادشاهان یمن می‌نویسد: تبع پادشاه یمن معاصر بشتاسب و همچنین اردشیر بهمن بن اسفندیار بن بشتاسب بود «…ثم إلى الموصل ثم إلى أذربیجان فلقی الترك بها فهزمهم» وی به انبار و سپس موصل رفت و از آنجا راهی آذربایجان شد و در آنجا تركان را دید و شكستشان داد. (طبری ج ۱ ص۴۰۴)

ابن خلدون نیز در تاریخ خود «ج ۱ ص ۱۲» به این واقعه اشاره كرده است.

الكيانية أنه ملك الموصل وأذربيجان ولقي الترك فهزمهم وأثخن ثم غزاهم ثانية وثالثة كذلك

همچنین طبری در باب وقایع سال نود هجری می نویسد: «و فیها غزا مسلمه بن عبدالملك الترك حتی بلغ الباب من ناحیه آذربیجان ففتح حصونا و مدائن هنالك: در این سال (۹۰ هجری)مسلمه بن عبدالملك با تركان جنگید و تا منطقه باب الابواب (دربند) آذربایجان رسید و در آنجا شهرها و قلعه‌ها را فتح كرد.». (طبری ۵ ص ۲۲۶)

همچنین طبری در وقایع سال ۹۹ هجری از شبیخون تركها به عربهای فاتح و مسلمان در آذربایجان سخن می‌گوید: و فی هذه السنه اغارت الترك علی آذربیجان فقتلو من المسلمین جماعه. (طبری: ج ۵، ص ۳۰۹)

عین همین واقعه را ابن كثیر در البدایه و النهایه ج ۹ ص ۲۰۹ نقل كرده است.

وفيها أغارت الترك على أذربيجان فقتلوا خلقا كثيرا من المسلمين

غیر از قراین و اسناد كتب تاریخی میتوان به اسناد دیگری نیز اشاره كرد. ناصر خسرو در سفرنامه خود تصریح می‌كند ك«در تبریز قطران نام شاعری را دیدم، شعری نیك می‌گفت، اما زبان فارسی نیك نمی‌دانست.(گزیده سفرنامه ناصر خسرو ص ۵). به زعم تاریخ نگاران رضاخانی، قطران تبریزی فارسی دری را نیك نمی‌دانسته و به زبان ترکی  حرف می‌زده است.

رجوع کنید به شکل یک و سفرنامه ناصر خسرو در پایین متن

علاوه بر وجود لغات تركی در شعر قطران میتوان به لغت فرس اسدی نیز در باب رواج زبان تركی در آذربایجان استناد كرد. اسدی طوسی مولف لغت فرس اسدی كه در قرن پنجم می‌زیسته است لغات فارسی و تركی رایج در خراسان را در كتاب خود گرآوری كرده است و علاوه بر آن به برخی از كلمات و لغات رایج در مناطق دیگر ایران نیز اشاره نموده است. وی در توضیح لغت پالیك می‌نویسد: «پای افزار بود، به آذربایجان چارق خوانند.»

(لغت فرس، ص۲۷۷)

عین لغت چارق كه در قرن پنجم در آذربایجان استعمال میشده است در دیوان لغات الترك محمود كاشغری نیز آمده است و از واژه‌های اصیل تركی به شمار می‌رود.

(دیوان لغات الترك، ترجمه فارسی ص۵۷۷)

با توجه به قراین و اسناد فوق حضور تركان در این مناطق بلكه در كل ایران، از دیرباز در میان مورخان امری مسلم بوده است كه متاسفانه تاریخ نویسان معاصر بر اساس نظریه غلط به پنهانكاری در این زمینه پرداخته‌اند. البته حضور تركان در این منطقه به هیچ وجه به معنای این نیست كه بعدها گروههای اندکی  همراه سلجوقیان و سایر سلسله‌های ترك از آسیای میانه به ایران نیامده‌اند. اما مهم اینست كه قبل از آمدن این تركها نیز ایران و آذربایجان به تصریح ابن خلدون و طبری (سرزمین تركان) بوده است.

 

 

دوباره امتحان کنید

دیوار نویسی در سطح شهر تبریز، برای حمایت از فعالین حرکت ملی آذربایجان محبوس در زندان اوین

گادتب: به گزارش مرکز گادتب، جمعی از فعالین آذربایجان به شعار نویسی در سطح شهر …

ستارخان رکورد شکست؛ فروش بیش از ۱۰۰۰بلیط در کمتر از ۲۴ساعت

گادتب: در حالی که هنوز ۲۴ساعت از آغاز فروش آنلاین بلیط نمایش عظیم ستارخان نگذشته …

دیدگاهتان را بنویسید