گادتب: عمادالدین زنگی با نام کامل ابوالمظفر عمادالدین بن قاسمالدوله آقسنقر بن ایل-ترقان فرمانده ترکمن( تورک ) ، حاکم عراق، موصل و حلب مؤسس سلسله زنگیان است. او در سال ۴۸۰ هجری قمری (۱۰۸۷-۱۰۸۸ میلادی) در حلب به دنیا آمد و در سال ۵۴۱ قمری (۱۱۴۶ میلادی) کشتهشد.
او در اوج قدرت خود، شهر رها، که یکی از پایتختهای مهم صلیبیها بود، را در سال ۱۱۴۴ پس از ۲۸ روز محاصره بازپس گرفت و باعث شد مسیحیان به فکر مرحله دوم جنگهای صلیبی بیفتند. این پیروزی، که اولین مورد بازپسگیری سرزمینها از صلیبیان بود، او را در میان مسلمانان به قهرمان جهادی مشهور ساخت.
زنگیان دودمانی از ترکمانان بودند که از سال ۵۰۶ تا ۶۳۸ جلالی بر سرزمینهایی فرمان راندند که امروز در شمال عراق و سوریه واقع است. پایتخت شان نخست حلب و از سال ۱۱۵۴م دمشق بود.
بنیادگذار این دودمان، عمادالدین زنگی پسر آق سنقر از سرداران سلجوقیان بود و ایشان از همین رو به زنگیان آوازه یافتند. مرگ زودهنگام ملکشاه ، سبب شد که میان درباریان درباره بر تخت نشستن فرزندان خردسال سلطان کشمکش و جنگ درگیرد، چندان که سراسر روزگار سلطنت برکیارق به مدعیان سلطنت را فروکوفتن گذشت. به این ترتیب قدرت مرکزی سلجوقیان رو به سستی نهاد و چندان که خوارزمشاهیان در فرارود قدرت میگرفتند، در گوشه و کنار نیز حکومتهایی محلی، چون اتابکان فارس ، اتابکان آذربایجان و اتابکان لرستان خود را از در حکومت پیشمیگرفتند. زنگیان نیز در همین روزگار برآمدند.
آقسنقر از همراهان و یاران نزدیک ملکشاه و حاجب او بود و لقب قسیمالدوله و نیز فرمان امارت بر حلب را از او داشت و در لشکرکشی ملکشاه به اورشلیم، از فرماندهان سپاه او بود. اما پس از ملکشاه، در جنگی که میان آقسنقر و تُتش پسر آلپارسلان درگرفت، آقسنقر کشته شد.چون برکیارق، عموی ش، تتش را در نزدیکی ری شکاند و در تکریت به زندان کرد، عمادالدین پسر آقسنقر به رویارویی با صلیبیان رفت و ایشان را به چندین نبرد پسراند.
روزگار حکومت زنگیان بیشتر به جنگهای صلیبی گذشت. سیفالدین و نورالدین، پسران عمادالدین، اگرچه حکومت موصل و حلب را میان خود بخش کردند، اما همواره در پی همپیمانی با دیگر حکومتهای مسلمان بودند تا بر صلیبیان بتازند. امارت این دودمان با حمله مغول برچیده شد.
منابع : 1 از طلوع طاهریان تا غروب خوارزمشاهیان، رسول جعفریان، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر