جمعه , می 3 2024
azfa

ابراهیم ساوالان: ریشه کلمه پاپیر یا بابیر

گادتب: پاپیر یا بابیر (babır-papır) نامی برای پسران در مناطق مغان و مشکین است که امروزه نه تنها در میان افراد زیر پنجاه سال دیده نمی‌شود بلکه مورد تمسخر نیز قرار می‌گیرد.

این نام از اسامی متواتر در تاریخ ترک‌هاست که مشهورترین آنها پادشاه ترک هندوستان، ظهیرالدین محمد بابیرشاه یا همان بابیر بن عمرشیخ بن ابوسعید بن محمد بن میرانشاه بن امیرتیمور است. نسبش به امیرتیمور صاحبقران می‌رسید و موسس سلسله‌ای بود که بیش از سیصد سال بر هندوستان سلطنت کرد. وقتی میان ملتی و تاریخش فاصله بیافتد اسامی تاریخی آن نیز توسط ناآگاهان مسخره شده، از زندگی روزمره دور می‌شود.

باب در لغت به معنی مناسب و لایق است که در ترانه «قرنفیل آبی گرک/ یار یارین بابی گرک» و ضرب‌المثل «بابلی بابین تاپماسا، گونو آخ‌وایلان کئچر» دیده می‌شود. با این فرض باب+ار می‌تواند به معنی قهرمان، انسان و مرد لایق بوده و همردیف لغاتی مانند آذر، خزر، قاجار، افشار، تاتار و… که اسامی قهرمانان، افراد و طوایف بوده‌اند قرار گیرد.

لغات باب، پاپ، بابا و پاپا معنی دیگری هم دارند که همان پدربزرگ یا جدّ است و از آنجا که لغات مشابه دیگری مانند بابک، باباخان، باباش، بابا، باباقولو و… همچنان در میان ترک‌ها به عنوان اسم بکار می‌روند، احتمال قوی آن است که جزء اول لغت بابیر/پاپیر به معنی جدّ باشد. گفتنی است که غیاث‌الدین محمد رامپوری در صفحه 107 کتاب «غیاث اللغات» به نقل از «جواهر الحروف» در خصوص لغت بابک می‌نویسد که کاف آخر بابک کاف تصغیر نبوده بلکه برای تفخیم و تعظیم است و بابک به معنی «جدِّ لایق تعظیم» است.

میرعلی سیدوف در بررسی لغاتی مانند آذر، خزر، قاجار، افشار، تاتار و… می‌نویسد که آر/ار/ایر/ایر علاوه بر معانی قهرمان، انسان و مرد، مفهوم «سرخ، درخشان و منسوب به آفتاب» نیز دارد. پس باب+ایر به معنی کسی است که جدّش سرخ، درخشان و منسوب به آفتاب باشد. بعبارت خلاصه‌تر بابیر/پاپیر به مفهوم «از نسل آفتاب» است و پادشاهان ترک هندوستان شاید از آن جهت که از نسل امیرتیمور بودند با انتخاب این نام، خود را از نسل آفتاب معرفی می‌کردند و چنین سنتی هنوز در میان اشراف هندوستان دیده می‌شود ولی در میان ترک‌های ایران این اسامی هر روز مورد تحقیر و تمسخر قرار می‌گیرند.

دوباره امتحان کنید

سوئد و فنلاند بر تعهد خود به ترکیه تاکید کردند

گادتب: به گزارش مرکز گادتب، ششمین نشست مکانیزم مشترک دائمی ترکیه، سوئد و فنلاند در …

اعتصاب طلافروشان در اعتراض به قوانین جدید مالیاتی

گادتب: به گزارش مرکز گادتب، سامانه جامع تجارت، روز سه‌شنبه و چهارشنبه، بازار طلای تهران …