یکشنبه , می 5 2024
azfa

ابراهیم ساوالان: نابودی محوطه باستانی کول‌تپه

گادتب: با اتمام فصل کشاورزی و خلوت شدن دشتها و مراتع، میراث فرهنگی به خواب زمستانی میرود و فصل تاراج محوطه‌های باستانی آغاز میشود. هرکسی که کلنگی دارد با خیال آسوده روزها و هفته‌ها مشغول تخریب آثار تاریخی ما میشود و عجیب اینکه، پلیس درست در محدوده همین محوطه کول‌تپه، پاسگاه دارد ولی اراده‌ای برای صیانت از میراث گذشتگان دیده نمی‌شود.

این محوطه در روستای گوده‌کهریز، 28 کیلومتری مشکین (به سمت مغان) قرار دارد. سمت غربی جاده، قشلاق جیغاتای (در زبان عامه جییه/جیغه) است که محوطه باستانی یئللی‌قایا با دستکندهای باستانی و خانه‌های اویماقی در آن قرار دارد. از یئللی‌قایا تا جاده، حاصارلار نام دارد که این نام به همراه بقایای دیوارها، گویای محصور بودن و مسکونی بودن آن منطقه در گذشته‌هاست. در شرق جاده، درست در پشت پاسگاه پلیس، به ترتیب محوطه‌های تاریخی شهر گؤرونمز، خلیفه مراد، کول‌تپه و تپه‌های آغ‌بورون و قارابورون در امتداد هم قرار دارند.

این مجموعه باستانی جزء حوزه تمدنی قارسو محسوب میشود و کمی بالاتر از کول‌تپه مجموعه شهریئری و در پایین دست آن نیز سنگ نگاره‌های شیخ مدی و مجموعه قلاع قهقهه قرار دارد که همگی در حوزه تمدنی قاراسو و در ارتباط با یکدیگرند. این کول‌تپه در 25 اسفند 1345  با شماره 633 به ثبت آثار ملی رسیده و کول‌تپه‌ی دیگری در روستای دَوَه‌چی قرار دارد که آن هم به ثبت ملی رسیده است.

کول‌تپه در همه جای آذربایجان از اورمیه تا سراب، سرعین، هریس، مغان و… وجود دارد که مشهورترین آنها در نخجوان است و آن کول‌تپه مانند هم‌نامان اسیرش در آذربایجان ایران، تاراج نشده و میزبان محققان بسیاری بوده است. حتی حال و روز کول‌تپه‌ی شهر تازه آزاد شده فضولی نیز بسیار بهتر از کول‌تپه‌های ماست. از آنجا که اکثر کول‌تپه‌ها در کنار رود قرار دارند و محققان کول‌تپه را بازمانده شهرهای اولیه شرق باستان می‌دانند به احتمال زیاد، کول‌تپه اسم عامی برای مسکن انسانهای قدیم و چیزی معادل شهر باستانی بوده است.

فارسی‌سازان تاریخ ایران می‌گویند که این خاکسترها بازمانده آتشکده‌هاست در حالیکه کول‌تپه فقط در آذربایجان است و در نزدیکی آتشکده‌های معروف ایران هم چنین چیزهایی وجود  ندارد و اگر اینها واقعا ربطی به تاریخ «از ما بهتران» داشت امروز حال و روزشان این نبود که در هر قدم با ده‌ها خمره و کوزه شکسته مواجه شویم.

دوباره امتحان کنید

گادتب باشقانی سایین اژدر بی تاغیزاده نین کئچیردیگی گؤروشلر

گادتب-نین مطبوعات مرکزینه داخیل اولان معلوماتا گؤره، گونئی آذربایجان دئموکراتیک تورک بیرلیگی (گادتب)، گونئی آذربایجان …

گادتب باشقانی سایین اژدر بی تاغی‌زاده مساوات پارتییاسینین ۱۱-جی قورولتایین‌دا ایشتیراک ائدیب

گادتب-نین مطبوعات مرکزینه داخیل اولان معلوماتا گؤره، گونئی آذربایجان دئموکراتیک تورک بیرلیگی (گادتب)، گونئی آذربایجان …