پنج‌شنبه , دسامبر 5 2024
azfa
تازه ها

آذربایجانِ بزرگ چگونه تکه تکه شد؟

 گادتب: اولین تکه هایی که از آذربایجان جدا شد، شمال عراق (منطقه های که امروزه به تورکمن ائلی مشهور است) یعنی شهرهای اربیل، موصل، کرکوک و سلیمانیه بود. در سال ۱۵۳۴ در جنگی که بین #صفویان و #عثمان یها درگرفت این مناطق ضمیمه امپراطوری عثمانی گشت و بعد از فروپاشی عثمانی سال ۱۹۲۶ در کشور عراق قرار گرفت و پس از سالها و با مهاجرت کردها امروزه ضمیمه اقلیم کردستان عراق شده است. سالها آزربایجان همچنان بصورت ایالتی بزرگ بود (افشاریه، زندیه و اوایل قاجار) تا اینکه مطابق عهدنامه ترکمنچای در سال ۱۸۲۸ شمال آزربایجان از جنوب آن جدا و گرفتار رو سها شد.

 در سال ۱۸۴۰ مطابق اصلاحات اراضی امپراطوری تزاری روس: دربند، آلتی پارین، آختی، دوققوز پارین، قایتاق و… از خاک آذربایجان شمالی جدا و ضمیمه ایالت داغستان شد.

 پس از جدا شدن آذربایجان شمالی، روند مهاجرت و اسکان ارامنه یاغی اخراج شده از عثمانی توسط رو سها آغاز شد. طوری که پس از چند سال ایروان و شهرهای اطراف آن که صددرصد ترک نشین بودند به شهرهایی ارمنی نشین تبدیل شدند و در سال ۱۹۱۸ از جمهوری سویت سوسیالیستی آزربایجان جدا و جمهوری سویت سوسیالیست ارمنستان را در خاک آزربایجان تاسیس کردند.

 پس از جدا سازی دربند و ایروان از خاک آزربایجان شمالی، با تاسیس جمهوری سویت سوسیالیستی گرجستان، منطقه تاریخی بورچالی نیز از آزربایجان شمالی جدا شد. پس از فروپاشی شوروی این منطقه همچنان در گرجستان باقی ماند. منطقه بورچالی در جنوب گرجستان همچنان هویت آزربایجانی خود را حفظ کرده است و رشید بهبوداف خواننده آزربایجانی دارای شهرت جهانی از آزربایجانیهای گرجستان است.

درطی سالهای ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۳ نیز کشورک جعلی ارمنستان باحمایت تمام عیار روسیه حدود ۲۰% از خاک آزربایجان شمالی را اشغال کرد (مناطق قره باغ) و باعث آواره شدن یک میلیون آزربایجانی و شهید شدن ۳۰ هزار آزربایجانی و زخمی شدن هزاران تن دیگر شد. گفتنی است ایران نیز یکی از حامیان رژیم اشغالگر قره باغ در طول این مدت بوده و خواستار پایان نیافتن این مناقشه برای بهره برداری به سود خود! می باشد⚠️

 در جنوب آراز آذربایجان همچنان بصورت واحد بود. در زمان قاجار و پس جدا شدن شمال آزربایجان، ممالک محروسه (ایران کنونی) به پنج ایالت(حکمرانی) و دوازده ولایت (حاکم نشین) تقسیم میشد که حکمرانی اول آزربایجان و شامل آزربایجان شرقی، آزربایجان غربی، زنجان، همدان، قزوین، گیلان و بیجار امروزی میشد. جنوب آزربایجان همچنان بصورت واحد بود (از ۱۸۲۸ تا ۱۹۳۴ )تا روی کار آمدن حکومت پهلوی، در سال ۱۳۱۶ ش ممالک محروسه(ایران) به ۱۰ استان تقسیم شد. بدین ترتیب #آزربایجان_جنوبی میان #چهار_استان تقسیم گردید :

#استان_یکم شامل شهرستانهای ؛ ۱-زنجان ۲-قزوین ۳-ساوه ۴-سلطان آباد(اراک) ۵-رشت ۶-تنکابن #استان_دوم شامل شهرستانهای : 1-اردبیل  2-تبریز  #استان_سوم شامل شهرستانهای : ۱_خوی ۲_اورمیه ۳_سویوق بلاغ(مهاباد) ۴_مراغه ۵_بیجار و سقز و دیواندره و بانه #استان_چهارم شامل : شهرستا نهای ۱_ایلام ۲_اسلام آباد غرب ۳_کرمانشاه ۴_سنندج ۵_ملایر ۶ همدان در سال ۱۳۲۵ با شکست دمکرا تهای آزربایجان، استانهای سوم و چهارم شامل آستارا، اردبیل، تبریز، اورمیه و بیجار استان آزربایجان را تشکیل دادند.

 در سال ۱۳۲۶ با تاسیس استان مرکزی به مرکزیت تهران، قزوین و ساوه و اراک از آذربایجان جدا و به استان مرکزی ملحق شد.

 در سال ۱۳۳۴ مجددا استان آذربایجان به دو قسمت شرقی(شامل اردبیل و تبریز) و غربی(مرکزیت ارومیه و شامل بیجار و سقز و دیواندره و بانه) تقسیم شد. پس از تقسیم استان آزربایجان به دو قسمت، در سال ۱۳۳۷ بیجار،سقز، دیواندره و بانه از آزربایجان غربی جدا شدند و به سنندج و قروه که در سال ۱۳۱۶ از آزربایجان جدا شده بودند پیوستند و بهمراه مریوان و کامیاران استانی با نام کردستان شکل گرفت.

 در سال ۱۳۵۰ آستارا نیز از استان آذربایجان شرقی که هنوز شامل اردبیل بود جدا شد و به استان گیلان ضمیمه شد.

 در سال ۱۳۵۲ با تاسیس استانهای زنجان و همدان، این دو شهر نیز از آزربایجان جدا شدند. در سال ۱۳۵۶ قزوین از مرکزیت جدا و به استان زنجان ملحق میشود.

 در سال ۱۳۷۲ نیز اردبیل از استان آذربایجان شرقی جدا شده و استان جدیدی تشکیل داد.

 در سال ۱۳۷۶ قزوین از استان زنجان جدا و استان قزوین را تشکیل داد. در مجموع طی ۶۰ سال به ترتیب سنقر، سنندج، قروه، قزوین، ساوه، اراک، بیجار، سقز، دیواندره، بانه، آستارا، همدان، انزلی، زنجان و اردبیل از آذربایجان جدا و ضمیمه استانهای دیگر شدند. همراه این تکه تکه کرد نها به بهانه توسعه کاذب، سیاستهای شدید ترک زدایی ازاسامی شهرها و روستاها ونیزتغییر بافت جمعیتی و زبانی نیز در طی این سالها اجرا شده وهمچنان ادامه دارد

. ل . ت

دوباره امتحان کنید

علیرغم تلاشهای ایران شهر حماه در آستانه آزادی قرار دارد

گادتب: به گزارش مرکز گادتب، علیرغم تلاشهای ایران برای اعزام ترویستهای سپاه و تروریستهایی            ازعراق …

حمله نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی به خانه پدری نگار دباغی، نوجوان معترض آذربایجانی در تبریز

گادتب: به گزارش مرکز گادتب، حمله نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی به خانه پدری نگار دباغی، …