گادتب: ارتش ایران به هر شهری که پا میگذاشت و حتی قبل از ورود، به دلیل حمایتهایی که از ایادی خانها و دست پرورده استعمارگران میکرد آتش فتنه را روشن میکرد و برای سراب هم چنین شد.
قتل و کشتار توسط طرفداران حکومت وابسته به استعمارگران در تهران قبل از ورود ارتش آغاز شده بود و بعد از آمدن ارتش هم به صورت سیستماتیک ادامه یافت.
رحیم نیکبخت در کتاب فرقه دمکرات در سراب مینویسد:
«…با انتشار خبر فرار اعضای اصلی فرقه دمکرات، عدهای به خانههای آنها در شهر و روستاها ریخته و آنچه یافتند بردند، این امر در حافظه تاریخی معمرین سراب به خوبی باقی مانده است.
در غارت خانه محبوب ذغالها را نیز بردند و گویا متعرض زن و دختر او نیز شدند.
چنین اموری در روستاها نیز روی داد».
اراذل و اوباش شهر سراب با توجه به برنامه ارتش جهت قتل و کشتار ملت آزربایجان توسط ایادی حکومت تهران قبل از رسیدن ارتش و تاخیر عمدی در ورود به سراب اراذل و اوباش شهر را به دست گرفتند.
در کتاب فرقه دمکرات در سراب چنین میخوانیم:
«… رسیدن ارتش به شهر سراب دو سه روزی طول کشید. در این فاصله انجمن شهر مرکب از آقایان اسدا… شاکی، یحیی نعیمی، ممی زینال زاده، اکبر شیدائی و حیدر شفیعی به اداره شهر پرداختند».
در روستاهای سراب بعد از اشغال آزربایجان توسط ارتش، جنایت، قتل و غارت همه جا را فرا گرفت و در روستاها هم ادامه داشت و این امر در سراب نمود بیشتری داشت.
آقای علی مصدقی که از فدائیان بوده واهل روستای «ساری قیه» در سراب بوده در خاطرات خود چنین میگوید:
«…چهار پنج روز از متلاشی شدن فرقه میگذشت که صبح روز سر و کله اوباش به روستا پیدا شد آنها به جان مردم بدبخت افتادند و خانه کسانی که با فرقه ارتباط داشتند غارت کردند و افراد فرقه را زیر شکنجه گرفتند و اسب مرا به غنیمت بردند.
مهاجمین به روستا از ایل شاهسون و از افراد مجیدخان از مالکین روستای ساری قیه بودند. من مخفی شدم… در روستاهای دیگر هم اعمالی از این قبیل روی داد…»
آتش زدن خانه آزادیخواهان
ایادی و هواداران حکومت تهران با حمایت ارتش و خانها، خانههای آزادیخواهان را به آتش میکشیدند تا از این طریق رعب و وحشت در میان مردم ایجاد کنند و علاوه بر این، انتقام شدیدی از آزادیخواهان بگیرند.
در این مورد خانه محبوب خوش کالم توسط این افراد به آتش کشیده شد و زن و دختر ایشان مورد آزار و اذیت قرار گرفتند.
رحیم نیکبخت مینویسد:
«خانه محبوب خوش کالم در روستای اسفستان بعد از شکست فرقه دمکرات و کشته شدن وی توسط افرادی به آتش کشیده شد».