گادتب: چند سال پیش پزشک همراه تیم تراختور مشکینی بود، برای همین برخی از جوانان مشکین هنگام مسافرت به تبریز به واسطه آقای دکتر موفق میشدند به محل تمرین یا اقامت بازیکنان رفته و با ادینهو عکس گرفته و در فضای مجازی منتشر کنند. این جوانان هنوز به مشکین نرسیده، با تماس تلفنی یکی از اعضای خانواده مطلع میشدند که از دادگاه احضاریه دارند و چندین نهاد و شخص مسئول به صورت موازی اقدام به پرینت عکس او کرده و برایش پروندهسازی کردهاند.
اینک نزدیک سه سال است که برای یک شب هم که شده، صدای کلنگ از گورستان باستانی و اسرارانگیز مورشود درهسی (دره مرشد) قطع نشده است. وحشیهایی به طمع پول قَلمبه داشتههای تاریخی ما را با خیال آسوده نابود میکنند، اما از آن همه سرعت عمل نهادهای امنیتی خبری نیست و متولی اصلی میراث فرهنگی هم خفهخون گرفته است. بیش از هزار گور باستانی تخریب شده و هر شب چندین گور دیگر به شماره تخریب شدهها افزوده میشود.
مورشود درهسی در حدفاصل روستاهای کؤجهنه، خانکندی، خانباز و مزرعهجهان، در ساحل شرقی رودخانه اهرچایی و درست در هفت کیلومتری جاده اهر-مشکین از مسیر روستای مزرعهجهان قرار دارد. در این گورستان چندین تپه بسیار بزرگ در کنار هم قرار دارند و گورها از کف دره شروع شده و به صورت دایرهای دورتا دور تپهها را احاطه کرده و تا بالاترین نقطه تپه امتداد دارند. به نظر میرسد مرکز این محوطه مکان مقدسی بوده است که این گورها چنان گرداگرد او را فراگرفتهاند. عمق گورها از نیم متر تا دو متر متغیرند. برخی از گورها دو طبقه هستند که گور پایینی نسبت به گور بالایی بسیار بزرگتر است. طول گورها حدود یک متر است و اسکلت به صورت جنینی دفن شده و درست در مقابل دهان آنها خمرههایی از سفال سیاه رنگ وجود دارد که گنجایش اکثر آنها حدود دو لیتر است. در برخی گورها دو خمره کوچکتر یافت میشود.
دو نکته عجیب در مورد این گورستان وجود دارد اول آنکه جهت دفن گورها ثابت نیست. آنها مماس بر انحنای تپه قرار داده شده و با چرخش تپه جهت گورها نیز تغییر میکند. دوم اینکه صاحبان این اثر باستانی سعی کردهاند بعد از دفن گورهای خود را به طرز ماهرانهای مخفی کنند و هیچ نشانی از وجود گور در دل تپهها دیده نمیشود.
میگویند وقتی که گزارشگر روزنامه جام جم به نقل از سرپرست کاوش محوطه باستانی خورامو گزارش داد که این گورها از جمله گورهایی هستند که در کشورهای مجاور و حوزه قفقاز توسط تورکها ایجاد شده است، میراث فرهنگی استان اخطار سفت و سختی از بالادستیها گرفت که چرا اقدام به حفاری و ثبت منطقهای کردهاید که حضور سه هزار ساله تورکها در آزربایجان را تایید میکند. تنها یافتههای آن محوطه کافی است تا در هر مجمع علمی همه زحماتی را که برای آذریسازی تورکها کشیده شده را دود کرده به هوا بفرستد. برای همین میراث فرهنگی با وجود گزارشهای متعددی که به آنها ارسال شده حاضر نیست اشتباه خود را تکرارکرده و محوطه مورشود درهسی را به رسمیت بشناسد. آنها میگویند بهتر است دیگران آن را نابود کنند و مسئولیتی بر گردن ما نباشد و چیزی هم برای ثبت و تحقیق نماند.
هنوز هزاران گور دیگر دست نخورده وجود دارد و منتظر هستند تا کاری کنیم.