ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: در روز اول آبانماه سال1400 “شاپالاغی” در تبریز نواخته شد که صدای فخیمه ی آن در چها گوشه کره زمین به سمع و نظر مبارک اهالی شریف آن رسید؛ شاپالاغی که به ندرت و البته با شدت هرچه تمامتر و با فواصل زمانی در تاریخ نواخته می شود؛ عموما هم تورکان دارای چنین جسارت و جرأتی بوده و هستند که با تمام وجود بر صورت و پیکره ی مستبدان زمانه سیلی زده و می زنند.
سالها قبل یکی از وکلای اسبق بیجار گروس که اتفاقا از تورکان آوشار ( افشار ) بیجار گروس هم بودند در صحن علنی مجلس محترم شورای اسلامی، صورت نامبارک استاندار وقت کوردستان را با “شاپالاغی” آبدار و رنگارنگ مزین فرموده بودند، کشیده ای که هنوز در اذهان عمومی مردم بیجار گروس و البته در گوش حضرت استاندار آن زمان کوردستان و محبوسی امروز طنین انداز است. و شاید هم طنین صدای آن هنوز بر در و دیوار مجلس نقش بسته است.
” شاپالاق” در فرهنگ و باور تورکان مخصوصا تورکان آوشار دارای معانی متعددی می باشد که در شرایط و موقعیت های مختلف حاوی معانی و مفاهیم متنوعی می باشد؛ جامعه شناسان و محققان پدیده های اجتماعی در طی این دو روز تصمیم گرفتند که به صورت مدون و منظم به تقسیم بندی انواع شاپالاق مبادرت نمایند که ماحصل و خلاصه آن را در پایین ملاحظه می فرمائید. این تقسیم بندی قابل توسعه معنایی و محتوایی می باشد:
1- شاپالاق_تربیتی:
بیشتر برای تربیت کودکان استفاده می شود. در قدیم الایام والدین اختیار نواختن اینگونه شاپالاق ها را به معلمان و البته بزرگان فک و فامیل و ریش سفیدان محله هم تنفیذ می فرمودند.
2- شاپالاق_تهدیدی:
از این نوع شاپالاق بیشتر جهت تهدید و ترساندن طرف مقابل استفاده می کنند منتهی بار اول فقط با حرکت آهسته نوع کشیده شدن آن را به طرف مقابل نشان می دهند و در صورت تکرار خطای طرف مقابل شاپالاق تهدیدی رنگ و بوی واقعی به خود می گیرد.
3- شاپالاق_نوازشی :
اینگونه شاپالاق ها عمدتا با چاشنی نوازشی همراه است یعنی نوازنده شاپالاق آن را با چاشنی مهر و محبت ترکیب نموده و بر صورت چون ماه طرف مقابل و دوست داشتنی به آرامی کشیده می شود به گونه ای که طرف مقابل محبت و دوست داشتن نهفته در شاپالاق را کاملا حس می کند جامعه شناسان و روانشناسان به این نوع شاپالاق، کشیده ی عشقی هم می گویند.
4- شاپالاق_ظاهری و رد گم کنی:
انسان های متظاهر و فریبکار از این نوع شاپالاق جهت فریب دادن دیگران استفاده می کنند، مثلا شخصی پسرش را با شاپالاق ظاهری و ردگم کنی الکی می زند تا دیگران بگویند بله فلانی به پسرش هم شاپالاق زد تنها تو نبودی عزیزم. نگران نباش
4- شاپالاق_ضد_استبدادی:
بالاخره رسیدیم به شاپالاق ضد استبدادی و واقعی ؛ مثال هایی از این نوع شاپالاق در تاریخ هر ملت و قومی وجود دارد مثلا شاپالاق جناب نماینده بیجار گروس بر تمثال میمون استاندار اسبق کوردستان و مختلس فعلی در شمار و عداد اینگونه شاپالاق ها دسته بندی می شود.
و…
با توجه به موارد فوق الذکر می توان جنس و نوع شاپالاغی”که در روز اول مظفر الآبان سالجاری در تبریز نواخته شد تشخیص و تعیین نمود. منتهی تشخیص آن با شما مخاطب عزیز و محترم
