گادتب: روز ۱ دی ماه ۱۴۰۲ مصادف با۲۵ مین سالروز درگذشت پروفسور محمد تقی زهتابی نویسنده، تاریخدان و اندیشمند بزرگ آذربایجان و جهان تورک است.
پروفسور زهتابی در سال ۱۳۰۲ هجری شمسی در خانواده ای روشنفکر،مشهور به کیریشچی در شبستر به دنیا آمد. زهتابی از اولین دانشجویان دانشگاه تبریز بود که در سال ۱۳۲۵ از سوی حکومت ملی آذربایجان تاسیس گردید.
ایشان پس از انحلال حکومت دموکرات آذربایجان برای فراگیری علم و تحصیل در زمینه تاریخ،زبان و ادبیات تورکی راهی شوروی گردید وپس از تحمل سال ها حبس در سیبری و تبعید در دانشکده زبان وادبیات دانشگاه دولتی در باکو مشغول به تحصیل گردیده و همزمان با تدریس در سال ۱۹۶۹ میلادی موفق به کسب مدرک دکتری گردید.
در سال۱۳۵۰ هجری شمسی با خروج از شوروی به بغداد رفت و به تدریس زبان دیرین تورکی پرداخت و در سال ۱۳۵۷ به دلیل پدید آوردن آثار علمی فراوان موفق به دریافت لقب پروفسوری از دانشگاه بغداد گردید.
پس از وقوع انقلاب در ایران در سال ۱۳۵۸ به آذربایجان بازگشت و با ایجاد کرسی زبان و ادبیات تورکی آذربایجانی در دانشگاه تبریز با عنوان استادی به تدریس زبانهای تورکی و عربی پرداخت که دو سال پس از آن به بهانه های واهی به چهار سال زندان محکوم گردید و پس از آزادی از زندان از تدریس محروم گردید.
پروفسور زهتابی پس از سالها به خانه آبا اجدادی اش در شبستر بازگشته و به مطالعه و تحقیق و نویسندگی در مورد تاریخ و زبان و فرهنگ آذربایجان پرداخت.
ایشان در اول دی ماه ۱۳۷۷ در حالی که تنها چند روز از بازگشتش از سفر علمی به آلمان میگذشت به طرز مشکوکی چشم از جهان فروبست.
تصاویری که پس از مرگ پروفسور زهتابی از جنازه ایشان ثبت شده، نشان می دهند ایشان پیش از جان سپردن مورد ضرب و شتم شدید و شکنجه قرار گرفته بودند.
علیرغم پیگیریهای فراوان خانواده ی ایشان و فعالین آذربایجانی، مقامات ایرانی از پاسخگویی به ابهامات پرونده ی فوت ایشان خودداری نموده اند. اسناد و شواهد،حکایت از احتمال بالای کشته شدن این استاد شهیر آذربایجانی در جریان پروژهی معروف به قتلهای زنجیره ای دارد.
زهتابی از بنیانگذاران قورولتای سالیانه بابک قالاسی در نیمه اول دهه هفتاد و ازنویسندگان و اندیشمندان بر جسته جهان تورک بود که عمر خود را وقف مجاهدت در راه اعتلای زبان و فرهنگ تورکی نمود.
مهاجرت،حبس،تبعید،اخراج و…هیچکدام نتوانست از ذوق و اشتیاق این استاد گرانقدر جهت کسب علم و آموختن زبان و تاریخ آذربایجان و جهان تورک بکاهد.
آثار ارزشمندی از ایشان به یادگار مانده که همچون چراغی پر فروغ راهنمای ملت آذربایجان جهت حفظ زبان مادری و بازگشت به فرهنگ و هویت ملی می باشد که از آنجمله میتوان به
«بذ قالاسیندا (در قلعۀ بذ) ـ برلین،ارک هفته لییی (هفته نامه ارک) – برلین،جنایات ۲۵۰۰ ساله شاهان – بغداد، آیا زبان فارسی به زبان ملل دیگر ایران برتریت دارد؟ – بغداد،معاصر آذری ادبی دیلی – تبریز،علم المعانی(لکسیکولوژی) – تبریز،ایران تورکلری نین اسکی تاریخی (تاریخ دیرین ترکان ایران) ۱ و ۲ ،شاهین زنجیرده (شاهین در زنجیر) و…»اشاره کرد.