شنبه , آوریل 20 2024
azfa

حامد یگانه پور: توافق سایکس پیکو آتشی بر خاورمیانه

گادتب: موافقت نامه سایکس پیکو یا موافقت نامه آسیای صغیر یک توافقی سری بود که در ابتدا در جریان جنگ جهانی اول میان بریتانیای کبیر و فرانسه منعقد گردید . هدف از این توافق تقسیم اراضی امپراتوری عثمانی در شرق دریای مدیترانه بود . اما اجرایی شدن این موافقت نامه مستلزم غلبه متفقین بر قدرت های مرکز بود . از اینرو در ابتدا مایک سایکس مشاور وزارت خارجه و نماینده ارشد بریتانیا در شبه جزیره بالکان با فرانسوا ژورژ پیکو نماینده ارشد فرانسه دیدار نمود . آنها در این دیدار بر یک نقشه که بر اساس آن مرزهای نفوذ و تسلط کشورهایشان مشخص می گردید به توافق رسیدند . این نقشه در اوایل « توافق نامه سری قاهره » نام گرفت . اما بعدها با پیوستن روسیه در نهم ماه مه ۱۹۱۶ در شهر پترزبورگ روسیه ، توافق نامه ای سه جانبه با عنوان « موافقت نامه سایکس پیکو » میان این سه کشور امضاء گردید . این سه کشور بر اساس این موافقت نامه مرزهایی را از «عکا» در فلسطین تا «کرکوک» در عراق معین نمودند اما گویی در این میان اقبال با فرانسه بسیار یار بود چرا که بخش اعظمی از سرزمین شام که شامل سوریه ، لبنان و موصل در عراق و بخش بسیار بزرگی از جنوب آناتولی می بود ، نصیب فرانسه گردید . در این فقط شرق اردن و سواحل «عکا» و «حیفا» و مرکز و جنوب عراق از آن بریتانیا گردید . در مورد روسیه نیز ولایت های ارمنی نشین ترکیه و بعلاوه حق دفاع از مسیحیان ارتدوکس در فلسطین به روس ها واگذار گردید و فلسطین نیز تحت کنترل بین المللی قرار گرفت .

در این میان به منظور کنترل هر چه بیشتر اعراب و همراه نمودن آنان با سیاستهای خود وعده یک سرزمین یکپارچه به اعراب داده شد .

سیاست این سه کشور در مواجهه با اعراب برانگیختن آنان علیه دولت عثمانی بود و تسلط ترکان بر اعراب بهترین بهانه برای به پیش بردن این سیاست بود. . از اینرو واگذاری سرزمینی مستقل برای اعراب هم این سه کشور را در چشم اعراب همچون دوست و منجی نمایانگر می نمود و هم دولت عثمانی را بعنوان دولتی اشغالگر بر سرزمین اعراب در برابر چشم آنان تداعی می کرد . بدین منظور سرزمینی در حد فاصل سرزمینهای بریتانیا و فرانسه مشروط بر اینکه فرانسه و بریتانیا نفوذ گسترده و همه جانبه ای بر آن داشته باشند به اعراب وعده داده شد و در مقابل آن مقرر گردید تا اعراب علیه حاکمان عثمانی قیام نمایند .

از اینرو زمامدار وقت مکه و «هنری مک ماهون» مذاکره کننده ارشد بریتانیا در مصر در مورد این موضوع توافق نمودند .

اما در این میان قیام بلشویک ها در روسیه و به قدرت رسیدن کمونیست ها موجب بر ملاء شدن این توافق سری و رسوایی این سه کشور گردید .

این رسوایی فرانسه و بریتانیا را مغضوب خشم اعراب قرار داده و بدین سبب در آن برهه در خاورمیانه بسیار منزوی گردیدند .

ولی پس از مدتی دوباره این دو کشور بر اجرای سیاستهای خود در منطقه بر آمدند و این رسوایی نیز نتوانست سیاستهای دیکته شده بر منطقه و اعراب را تغییر دهد .

تحولات جنگ و نفوذ روزافزون بریتانیا موجب گردید تا برخی تغییرات و اصلاحاتی در این موافقت نامه صورت پذیرد و از اینرو «موصل» به عراق ملحق گردید و فلسطین نیز تحت قیومیت بریتانیا در آمده و دیگر از تحت کنترل بین المللی خارج گردید .

جنوب آناتولی یا به اصطلاح منطقه ای که با نام «لواء اسکندرون» شناخته می شد به تدریج از نفوذ فرانسه خارج و به «ترکیه جدید» ملحق گردید .

در نتیجه این نقشه شوم استعماری حق انتخاب و بیان دیدگاهها و به عبارتی استقلال را بر ملت های منطقه بسته و آنان را به کشورهایی کوچک و ضعیف و دائم در حال درگیری مبدل نمود .

 غربیان در ادامه سیاستهای کثیف خود زمینه ایجاد کشورهای عربی جدید را فراهم آوردند و این سیاست درگیری‌های قومی و فرقه ای را برای ملت های منطقه به ارمغان آورد .

اما در این میان امتیازی نصیب اقوام «کرد» که عده ای بسیار قلیل از جمعیت منطقه را تشکیل می دادند ، نگردید .

در واقع فرانسه و بریتانیا در مورد اعراب و کردها خلف وعده کردند چرا که نه سرزمین یکپارچه عربی نصیب اعراب گردید و نه دولتی کوچک نصیب اقلیت کرد !

سرزمین یکپارچه ای که اعراب برای رسیدن بدان بر علیه امپراتوری عثمانی دست به قیام زدند و «سایکس پیکو» در حقیقت  آخرین اقدام غربیان جهت از میان برداشتن امپراتوری عثمانی و به دنبال آن تضعیف قدرت اسلام در جهان و خاورمیانه بود ، هیچگاه رنگ واقعیت نگرفت .

ولی در سایه سقوط امپراتوری عثمانی و اختلافات قومی اعراب با یکدیگر ، یهودیان در فلسطین یعنی اولین قبله گاه مسلمانان ، صاحب سرزمینی مستقل گردیدند . سرزمینی که آنرا اعراب با حماقت خویش تحت سایه «سایکس پیکو» به یهودیان تقدیم نمودند .

سرزمینی که در زمان حیات عثمانی رویایی دست نیافتنی بیش ، برای یهودیان و غربیان نبود .

دوباره امتحان کنید

جلوگیری از رسیدن داروهای کریم بوکسر در زندان تبریز

گادتب: خبرهای دریافتی از تبریز حکایت از ممانعت مسئولین زندان تبریز از دریافت داروهای کریم …

هدف قرار گرفتن پایگاه تروریستهای وابسته به ایران در عراق

گادتب: رسانه‌های عراقی از یک انفجار بزرگ در شمال استان بابل در مرکز عراق خبر …

دیدگاهتان را بنویسید