ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: شما تورک ها تهران را بدون خونریزی، اشغال کرده اید…
نمی دانم این جمله را شنیده‌اید یا نه؟
من در طول 49 سال زندگی‌ام در تهران، بارها شاهد چنین جمله‌ای بوده‌ام.
روزی هم در تاکسی نشسته بودم، موبایلم زنگ زد؛ طبیعی است اغلب کسانیکه به من زنگ می‌زنند از اعضاء خانواده، فامیل و یا دوستان که به تورکی صحبت می‌کنیم، کمتر اتفاق می‌افتد که از همکاران و یا آشنایان فارس‌زبان به من زنگ بزنند که طبیعی است در آن زمان به فارسی حرف می‌زنیم.
آنروز هم یکی از آشنایان به من زنگ زد و طبق معمول صحبتهایمان به تورکی بود که زیاد هم طول نکشید. به محض تمام شدن صحبتها، راننده تاکسی با تبسم ملیح و البته کمی هم نیشدار و در ظاهر به شوخی گفت:
«شما تورک‌ها بدون خونریزی تهران را اشغال کردید!»
گفتم به نظر من، شما فارسها تهران را از دست تورک‌ها گرفته‌اید و حالا هم قصد تصاحب آنرا دارید و ما را هم اشغالگر می‌نامید، یعنی مهمان آمده قصد بیرون کردن صاحبخانه را از خانه خود دارد!
گفت: یعنی می‌گوئید ما فارسها تهران را اشغال کردیم؟
گفتم: اگر به آن تعبیری که شما در مورد ساکنین تورک تهران گفتید؛ گفته باشم، بلی!
گفت چطور؟
گفتم همانطوری‌که از تاریخ بر می‌آید تهران روستایی بیش نبوده و به احتمال زیاد اکثریت ساکنین آن هم تورک‌ها بوده‌اند، زیرا اکنون هم بیشتر ساکنین بومی روستاهای اطراف تهران تورک هستند و اگر کسی بخواهد بداند زبان اصلی و بومی مردم یک شهر چیست و یا در گذشته چه بوده باید سری به روستاهای اطراف آن بزند و ببیند ساکنین اصلی و بومی این روستاها به چه زبانی صحبت می‌کنند. زیرا زبان روستائیان در اصل خالص‌ترین و دست‌نخورده‌ترین زبانهاست و مثل زبان ساکنین شهرها در کوتاه مدت تغییر نمی‌کند.
زبان بومی مردم ساکنین اغلب روستاهای غرب، جنوب و جنوب شرقی تهران هم تورکی است و طبق تحقیقات محققی، حتی تا سال 1330 اکثریت ساکنین بومی منطقه رودهن، بومهن و افجه در شمال شرقی تهران هم تورک بوده‌اند.(1) نام رودخانه «دلی چای» به معنی «رودخانه دیوانه» نزدیک شهر دماوند هم نشان می‌دهد ساکنین اصلی و بومی این مناطق هم بیشتر از تورکان بوده‌اند، یعنی حتی در گذشته علاوه بر غرب و جنوب و جنوب شرقی تهران، حتی شمار قابل توجهی از ساکنین اصلی و بومی مناطق شرق و شمال شرقی تهران را هم تورکان تشکیل می‌دادند.
در ثانی پادشاهان تورک قاجار و در اصل اجداد ما بودند که از 200 سال پیش تهرانی که روستایی بیش نبود را به پایتختی انتخاب و به آن رونق دادند و در اثر پایتخت شدن تهران، از مناطق مختلف ایران مهاجرت به سوی آن سرازیر شد که طبعا در گذشته و در زمان قاجار مهاجرت فارسها به تهران بیشتر از تورک‌ها بود، اگر چه تهران دارالخلافه و پایتخت و مقر پادشاهان قاجار بود، شهر پر رونق تبریز دارالسلطنه و شهر تربیت کننده ولیعهد برای حکومت آینده ایران و شهری آباد و مرکز تجارت بر سر راه اروپا بود که بعد از کودتای رضا شاه و سقوط خاندان قاجار، تبریز و دیگر شهرهای آذربایجان از رونق افتادند و تورکان به حال و روزی افتادند که امروز شماها آنها را در شهر ابا-اجدادی خود تهران، اشغالگر می‌نامید!
راننده با لحنی آرام و اندکی هم انگار شرمنده است گفت: «تا حالا من چنین چیزی نشنیده بودم»؛ که به مقصد رسیدیم و از تاکسی پیاده شده خداحافظی کردم.
(1) طبق تحقیق دکتر محمود پناهیان نویسنده کتاب «فرهنگ جغرافیای ملی ترکان ایران زمین» تهران 209 روستای تورک‌نشین دارد
