ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: گرچه در تاریخ از شوشا به عنوان مرکز ولایت محتشم قاراباغ آزربایجان یاد می‌شود ولی از اوایل قرن بیستم و تسلط روس‌ها، از نظر اداری شهر خان کندی مرکز اداری ولایت قاراباغ انتخاب شد. درست مثل آنکارا و استانبول که اولی مرکز اداری و دومی مرکز اقتصادی، فرهنگی و تجاری تورکیه هست.
همزمان با تشکیل خان نشین قاراباغ ( قاراباغ خانلیغی) حدود ده کیلومتری شهر زیبای شوشا، قصبه خان کندی تاسیس یافت تا اقامتگاه خان‌های شهرها و مناطق ولایت قاراباغ موقع عزیمت به شوشا باشد.
با الحاق قاراباغ به روسیه تزاری در ۱۴ می ۱۸۰۵، خان کندی به همسر آخرین خان قاراباغ – مهدیقلی خان – که نام پری جهان داشت داده شد. با عقد معاهده گلستان در قاراباغ، ناحیه قاراباغ رسما به روس‌ها داده شد و بدین ترتیب کلیه اختیارات خان‌های قاراباغ از آنها سلب شد. این منطقه چون در محل مرتفعی قرار داشت می‌توانست برای کنترل شوشا در وهله اول و سپس دیگر نواحی قاراباغ بسیار مفید باشد بنابراین روس‌ها به توسعه آن پرداخته پادگان نظامیشان را در آنجا مستقر نمودند. در مرحله بعدی براساس معاهده تورکمنچای روس‌ها ارامنه را از سرتاسر منطقه جمع‌آوری و برای کنترل جمعیت تورکان منطقه در خان کندی مستقر نمود. بطوریکه در حالیکه در سال ۱۸۱۳ هیچ ارمنی و روسی در خان کندی زندگی نمی‌کرد ولی در سال ۱۸۴۳ نفوس ارامنه در منطقه به ۸۰ خانوار و روس‌ها به ۵۲ خانوار افزایش یافت. در نقشه‌های روسی ۱۸۴۷ نام این قصبه نیز خان کندی ضبط و ثبت شده است.
در سال ۱۹۰۰ نفوس شهر به ۳۰۰۰ نفر رسید. علیرغم افزایش تعداد ارامنه و روس‌ها در خان کندی جمع کثیری از اهالی بومی قاراباغ ( تورک‌های آزربایجانی) نیز در شهر مسکون بودند. با وقوع انقلاب بلشویکی در روسیه و متلاشی شدن روسیه تزاری، ارامنه ناسیونالیست در ایالت ایروان جمهوری ارمنستان را تشکیل داده و حملات خود برای الحاق مناطق تورک نشین نخجوان، زنگه‌زور و قاراباغ به خاک خود را شروع کردند. با این حملات دفاع اهالی و دولت آزربایجان از خاک خود شروع شد.
در سال ۱۹۲۰ با تصرف این مناطق توسط قوای روسیه شوروی، قاراباغ در ترکیب آزربایجان شوروی به حیات خود ادامه داد و خان کندی به نام استپان شائومیان (کمونیست ارمنی) استپاناکرت نامگذاری شد. از آن زمان این شهر را آزربایجانی‌ها خان کندی و ارامنه بخاطر لج بازی با آزربایجان استپاناکرت می‌گویند. همچون عده‌ای که در اورمیه بخاطر لجاجت با تورک‌ها، سعی می‌کنند فارسی صحبت کنند.
با فروپاشی شوروی، ارامنه این منطقه با قتل عام تورکان قاراباغ منطقه قاراباغ و یا به زعمشان آرتساخ را اشغال و دولتی بوجود آوردند که بجز ارمنستان هیچ دولتی آنرا به رسمیت نشناخت. جالب اینکه مرکز این دولت پوشالی، خان کندی و به زعم آنان استپاناکرت می‌باشد. کشورهای جهان و خصوصا سازمان ملل مسئولیت اشغال قاراباغ و کشتار مردم آن را متوجه ارمنستان می‌دانند و قطعنامه‌های مصوب به شماره‌های ۸۲۲-۸۵۳-۸۷۴ و ۸۸۴ ارمنستان را ملزم به خروج از آزربایجان و مناطق اشغالی قلراباغ کرده است که با جواب منفی ارمنی ها مواجه شده است. جامعه جهانی و حتی خود پاشینیان حاکمیت آزربایجان به قاراباغ را رسما تایید کرده است.
بسیار حیرت انگیز است علیرغم این دلایل تاریخی و مهم‌تر از آن قطعنامه‌های شورای امنیت کشورهایی چون هند و فرانسه و حتی معدود دول مسلمان با سفسطه بازی و لفاظی طرف ظالم ارمنی را گرفته و برای شکست آزربایجان از هیچ اقدامی فروگذاری نمی‌کنند. مرحله سوم جنگ قاراباغ برای آزادسازی اراضی باقیمانده آزربایجان از دست دسته‌های تروریست ارمنی شروع شده است.
