ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: کتاب «سو بؤحرانی – ایرانین مرکز-حاشیه مناسبت‌لرینده باش وئرن سو بؤحرانی» (بحران آب – بحران آبِ بوجود آمده در مناسبات مناطق حاشیه‌ای و مراکز ثروت و قدرت ایران) از سوی «انجمن حقوق بشر مردم آذربایجان در ایران-آهراز» منتشر شد.
به گزارش “صفحه اطلاع‌رسانی عباس لسانی”، این اثر تحقیقی که با استناد به آمار و اطلاعات موجود توسط کمیته تحقیقات انجمن حقوق بشر مردم آذربایجان در ایران-آهراز منتشر شده، از معدود آثاری است که به زبان ترکی آذربایجانی در رابطه با بحران آب بوجود آمده در مناسبات بین مناطق حاشیه‌ای و مراکز ثروت و قدرت ایران نگاشته شده است.
«فساد و ناکارآمدی حکومت مرکزی به همراه استعمار داخلی مناطق حاشیه‌ای توسط مراکز قدرت و ثروت ایران» استدلال اساسی این کتاب در بوجود آمدن و افزایش رو به رشد بحران آب در ایران می‌باشد. به عبارت دیگر استعمار مناطق حاشیه‌ای کشور توسط مناطق قدرت و ثروت ایران از یک سو، و فساد و ناکارآمدی حکومت مرکزی از سوی دیگر موجب تشدید بحران آب شده، آینده‌ی کشور را نیز از این لحاظ به سوی تاریکی سوق می‌دهد.
این کتاب در ۱۰فصل با سرفصل‌های مرتبط بهم و ۱۲۰صفحه تنظیم شده است. در سه فصل آغازین کتاب جهت درک هرچه بهتر مخاطبین از بحران آب؛ در ابتدا «بحران آب جهانی»، سپس وضعیت عمومی بحران آب در ایران بررسی شده است. سه فصل بعدی، یعنی از فصل ۴ تا ۶ ؛ عمدتا موضوعات مرتبط با کشاورزی همچون «الگوی کشت، کشت گلخانه‌ای، مکانیزاسیون آبیاری» را برگرفته و چگونگی برآمدن ناعدالتی زیست محیطی در بین مناطق حاشیه‌ای و مراکز ثروت و قدرت ایران در این حوضه را بررسی می‌کند.
فصول هفتم به انتقال بین حوضه‌ای آب و فصل هشت نیز به تاثیر استعمار داخلی در بحران آب در ایران پرداخته است. فصل هشت به نوعی یکی از مهم‌ترین اجزا این کتاب محسوب می‌شود. زیرا جامع‌ترین تحلیل از بحران آب بوجود آمده در مناسبات حاشیه و مرکز ایران را تحلیل می‌کند. در این فصل پس از بررسی مفصل تاریخ استعمار و استعمار داخلی از سوی آکادمسین‌ها، به سوال «آیا آذربایجان جنوبی مستعمره ایران می‌باشد» پرداخته و گستره‌ی این استعمار را در آینده آب کشور می‌کاود.
دو فصل پایانی نیز به تجربه زنان آذربایجانی در رابطه با بحران آب پرداخته است. چنانچه فصل نهم با استفاده از آمارهای کودک همسری در ۱۵ سال اخیر از یک سو و بحران آب؛ ارتباط تشدید بحران آب و افزایش کودک همسری را در آذربایجان که کشاورزی ناکارآمد و سنتی از اجزا اصلی اقتصاد آن می‌باشد را بررسی می‌کند. فصل آخر کتاب نیز به اعتراضات زنان آذربایجانی در مواقع کم آبی و بی آبی اختصاص یافته است.
