ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: کتایب تورکی خاقانات تورک (گوک تورک) دوم که تا حال آشکار شده عبارت است:
1⃣کتیبه کول تیگین از اولین کتایب تورکی است که یک طرفش چینی و سه طرفش تورکی نوشته شده است. جنس آن مرمر و حدود چهار متر ارتفاع دارد. در قسمت شرقی چهل و در شمال جنوب سیزده سطر نوشته وجود دارد. کتیبه بر روی یک پایه مرمرین لاک پشت شکل قرار داشته که از نزدیکی آن پیدا شده و همانند چین نشان ابدیت است.
2⃣ کتیبه بیلگه خاقان چند سانت از کتیبه کول تیگین بلندتر است. اما بیش از کتیبه قبلی تخریب شده و به خصوص قسمت چینی آن بسیار خراب و ناخوانا است. ظاهراً پس از اولی ساخته شده است. مجموعاً دارای هفتاد سطر است.
3⃣ کتیبه تونیوکوک از دو سنگ جداگانه تشکیل می‌شود. با توجه به دوره حیات تونیوکوک وزیر باید در ربع اول قرن هشتم میلادی ساخته شده باشد. مجموع نوشته ها بر روی هر دو سنگ شصت و دو سطر است. سنگ اول بهتر محافظت شده است.
4⃣ کتیبه اونگی
کتیبه اونگی/Ongi yazıtı در سال ۱۸۹۱ در حوالی رود هم نام با فاصله صد و شصت کیلومتری از کتایب اورخون یافت شده است. نوشته اصلی دوازده سطر و با نوشته روی بالبال و شش سطر کوتاه دیگر نوزده سطر است. در کتیبه نام شهر قومول/هامی در ترکستان شرقی به شکل کامیل ذکر شده است.
5⃣ کتیبه Küli Çor/İh Höşüt
دارای بیست و هشت سطر بوده و نام اصلیش کولی چور اما به دلیل قرار گرفتن در ناحیه ایه هوشوت مغولستان چنین خوانده می‌شود. در کتیبه رشادت های کولی چور و حمله او به آزها و تورگیش‌ها ذکر شده است. کتیبه در ۷۲۲ یا ۷۲۳ میلادی ساخته شده است.
6⃣ کتیبه چویر
چویر تنها داش بابایی است که در مغولستان دارای دامغا/تمغا و نوشته رونیک است. در سال ۱۹۲۹ کشف شده است. در فاصله دویست کیلومتری از اولان باتور یافت شده است. از شش سطر و هفتاد و شش جمله عبارت است. ک.سوزوکی ژاپنی کتیبه مربوط به مراسم جنازه تون یگن ارکین است.
7⃣ کتیبه Dongoyn Şiree/Delgerhaan
در سال ۲۰۱۳ کشف و در ۲۰۱۵ خوانده شد. جدیدترین و آخرین کتیبه کشف شده از خاقانات تورک دوم است که به زبان تورکی نوشته شده است.
از دولت گوک تورک اول که توسط بومین خاقان تأسیس شد همانند دولتین غزنوی، سلجوقی و دوره اول عثمانی هیچ نوشته و مکتوبی به زبان تورکی باقی نمانده و صرفاً چند کتیبه به زبان سغدی و مغولی قدیم با خط برهمایی مانند بوغوت و هولس تولغوی باقی مانده است.
