ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: ائرمنی میللت‌چی‌لری تاریخین مختلیف مرحله‌لرینده میفیک “بؤیوک ائرمنیستان” ایدئیاسینی گئرچکله‌دیرمک مقصدیله آذربایجان تورک‌لرینه قارشی ائتنیک تمیزلمه، دئپورتاسیا و سویقیریم‌لاری حیاتا کئچیرمیش‌لر. آذربایجان تورک میللتی‌نین باشینا گتیریلن ان دهشت‌لی فاجعه‌لردن بیری ده 1918-جی ایلین مارت-آپرئل آیلاریندا روسیانین حمایه‌سی آلتیندا فعالیت گؤسترن داشناک-بولشئویک سلاح‌لی دسته‌لری طرفین‌دن خصوصی قدارلیقلا تؤردیلمیش کوتلوی قیرغین‌لاردیر. آذربایجان و تورکیه اراضی‌سینده ائرمنی‌لرین تورک میللتینه قارشی سویقیریمی تؤرتمه‌سی‌نین مقصدی ایسه خزر دنیزی ساحل‌لرین‌دن قوزئی و گونئی آذربایجان اراضی‌سی‌نین بؤیوک حیسه‌سینی، ائله‌جه ده شرقی آنادولونو احاته ائتمکله قارا دنیز و آرا‌لیق دنیزلری ساهیللریندک اوزانان بؤیوک بیر اراضیده ائرمنی‌لره دنیزدن دنیزه “بؤیوک ائرمنیستان” یاراتماق ایدی. لاکین بو اراضی‌لر آذربایجان و تورکیه اراضی‌سی اولدوغو اوچون بورادا یاشایان اها‌لی ده تورک‌لردن عبارت ایدی. اونا گؤره ده بورادا یاشایان آذربایجان تورک‌لرینی قیرماق و نتیجه‌ده دئموقرافیک دییشیک‌لییه نایل اولماقلا ائرمنی‌لره دؤولت قورماغا رئال شرایط یاراتماغا چالیشدی‌لار. بونون نتیجه‌سینده ایسه شرقی آنادولو و آذربایجان اراضی‌لرینده تورک‌لره قارشی سویقیریم تؤردیلدی.
1905-1907-جی ایللرده ائرمنی‌لرین آذربایجان تورک‌لرینه قارشی تؤرتدیگی سویقیریمین بیرینجی مرحله‌سین‌دن سونرا ائرمنی‌لر بیرینجی دونیا محاربه‌سی ایللری، خصوصیله 1918-جی ایلده عثمانلی دؤولتی‌نین شرق حیسه‌سی و بوتؤو آذربایجان (گونئی و قوزئی آذربایجان) اراضی‌سینده یوز مین‌لرله تورکو سویقیریما معروض قویدولار. گونئی آذربایجاندا هله 1918-جی ایلین فئورال آیینین اورتا‌لارین‌دان باش‌لانان سویقیریمی مارت آییندا داها کسکینلشمیش و آوقوست آیینا قدر داوام ائتمیش‌دیر. قوزئی آذربایجاندا ایسه مارت آیی، خصوصیله مارت آیینین 31-ی آذربایجان تورک‌لری‌نین ائرمنی‌لر طرفین‌دن سویقیریما معروض قالماسینین پیک نقطه‌سی حساب ائدیلیر.
یالنیز قوزئی آذربایجاندا دؤولتیمیزین موستقیل اولماسی نتیجه‌سینده آذربایجان تورک میللتینه قارشی ائرمنی‌لرین تؤرتدیگی سویقیریما حقوقی قیمت وئریلدی و 31 مارت آذربایجان تورک‌لری‌نین سویقیریمی گونو کیمی رسمی‌لشدی.
ائرمنی‌لرین آذربایجان تورک‌لرینه قارشی تؤرتدیگی سویقیریمی و ایشغال سیاستی‌نین گونوموزده ده داوام ائتمه‌سینی نظره آلان گونئی آذربایجان دئموکراتیک تورک بیرلیگی (گادتب) آذربایجان دؤولتی و تورک میللتی‌نین منافئیی ایستیقامتینده آذربایجان تورک‌لری‌نین سویقیریمینین دونیا سویه‌سینده تانیدیلماسی اوچون الین‌دن گلنی ائدیر و آذربایجان تورک میللتینی ده بو ایستیقامتده فعال‌لیق گؤسترمه‌یه چاغیریر.
اژدر تاغیزاده
گونئی آذربایجان دئموکراتیک تورک بیرلیگی (گادتب) باشقانی
