گادتب: «تبریز بین ییلاقهای اوجان و قزل داغ واقع شده بود و در میان باغها و بستانها محصور بوده و نزدیک به ۲۰۰ کاروانسرا، ۱۹ مسجد جامع، ۲۱ حمام و یک بازار سر پوشیده با حدود ۱۵ هزار مغازه در این شهر وجود دارد.»
این، روایتی از تبریز در دوران محمد علی میرزا است که اگر بخواهیم آن را متناسب با وضعیت کنونی تبریز بنویسم، باید بگوییم که تبریز شهری است که بدترین دخالتها در بافت تاریخی آن انجام شده است و هر جا که به یک اثر تاریخی از این شهر میرسیم، پای توسعه نامتوازن و دست درازی سودجویان و ردپای سرمایه را در آنجا میبینیم!
عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز، معتقد است که اگر ارزش افزوده بیش از حد مجاز مورد نظر سرمایه گذار باشد، برخی چیزها مانند محیط زیست، طبیعت، هوای پاک و حتی آسمان زیبا و بافت تاریخی هم توان مقابله با این سرمایه را ندارند، او در این خصوص میگوید: به دلیل نبود معیار و شاخص ارزیابی نمیشود گفت که دخالتها در بافتهای تاریخی استان، کم یا زیاد شده است.
در آزربایجان شرقی تقریبا پس از شروع دوره سازندگی، شاهد تخریبهای گستردهای در بافتها هستیم.
طرحهای توسعه اطراف صاحبالامر و اطراف میدان شهید بهشتی (منصور سابق) پروژههای عتیق و ابریشم، ساخت میدان شهید بهشتی و پروژههای اطراف بازار همچون بازار مشروطه از جمله طرحهای توسعه در بافتهای تاریخی تبریز هستند.
ساخت مجتمعهای آیسان در محله پاساژ نشان میدهد که تخریبهای گستردهای بدون توجه به ارزشهای بافتهای تاریخی انجام شده است.
پروژه بلوک میار میار نیز در قالب تجاری و مسکونی در دل بافت تاریخی، مورد اعتراض واقع و باعث شد تا تعدیلهایی در این دو پروژه، انجام شود
به دلیل گذر خط دو مترو از بخشی از عرصه بازار جهانی، تمامی هم و غم فعالان میراث فرهنگی در این بوده است که این خط از مجاور بازار کرهنی خانه، مسجد شهدا و خیابان تربیت و خانه حریری، حرکت نکند و الزامات کامل گرفتن لرزههای احتمالی پیش بینی، شود.
ایستگاه مقابل استانداری آزربایجان شرقی در حوالی خانه مجتهدیها هم باعث ترک خوردن بخشی از این خانه شده است.
شاهد تخریب و آسیبهایی در مسجد کریمخان، حمام سرهنگ، موزه آزربایجان و مسجد استاد شاگرد هستیم که به دلیل لرزههای ایجاد شده بر اثر عبور واگنها و وسایل و تجهیزات مورد استفاده در حفاری خط یک مترو، ایجاد شدهاند.
همچنین احداث خیابان جام جم در مراغه بافت را کاملا دو شقه و دگرگون کرد و آثار بسیار ارزشمندی را در آنجا از بین برد.
اقدامات انجام شده در اطراف برجهای ارزشمند مراغه مانند برج کبود و برج مدور و برجهایی که در کنار آنها و در حد پی و در قالب پروژهای سازماندهی هستند، نیز از آن جمله به شمار میآیند.
برخی خانههای تاریخی تبریز از لحاظ ساختاری، نشان دهنده زندگی اجتماعی مردم بوده و به دلیل بزرگ بودن متراژشان توسط افرادی سودجو خریداری شده و تبدیل به آپارتمان میشوند، از این رو شاید چند سال دیگر هیچ رنگ و بویی از زندگی مردم در آن دوره نباشد.