ارتباط مجارها و ترک ها چیست ؟!

گادتب: مجاری همانند ترکی جزء زبانهای التصاقی می باشد. در نخستین وقایع نامه های مجازی و داستان های آنان ضمن اشاره به هون ها گفته شده که مجارها از نسل آنانند و همین امر باعث گمانه زنی هایی درباره پیوند آنان با ترکان گردیده است.

اما مداخله رویکردهای سیاسی در این زمینه نباید نادیده گرفته شود. پس از انقلاب ۱۸۴۸ و کنترل مجارستان توسط دودمان آلمانی هابسبورگ تمام تلاش خود را کردند تا وجود هرگونه ارتباط بین مجارها و ترک ها را انکار کنند. در همین راستا دو زبانشناس و محقق آلمانی به نام های پال هانفالوی و ژوزف بودنتس با تغییر اسامی خود به مجاری وارد بوداپست شده و در تحقیقات خود اعلام کردند: مجاری نه تنها هیچ گونه ارتباطی با ترکی ندارد؛ بلکه هم خانواده با زبان های فین (فنلاندی)، استونیایی و نیز تعدادی گروه قومی کوچک در شمال روسیه است که به خانواده زبان های اورالی و شاخه فین اوغوری آن تکلم می کنند.

علی رغم این خاورشناس مشهوری همانند آرمین وامبری که خود مجار است و در ترکیه نیز به خوبی شناخته شده است؛ ذکر کرده مجاری نه تنها با ترکی رابطه نزدیکی دارد بلکه با این زبان از یک خانواده است. اما نظریه غالب تا به امروز همان نظریه مأمورین مخفی آلمانی بوده که با حمایت دانشمندان اروپایی و روسی از عدم پیوند مجاری با ترکی و تعلق آن به شاخه اوغوری از زبانهای اورالیک حمایت می‌کند.

در سنوات اخیر نه تنها در بین مجارها؛ بلکه در بین بسیاری از عالمان و محققین به این نظریه اعتراضاتی صورت گرفته و ضعیف بودن شواهد پیوند مجاری با زبان های اوغوری ادعا شده است.

اگر به طور خلاصه بگوییم خصوصیات ساختاری نظیر التصاقی بودن، نبود جنسیت، تکینگی صفات شمارشی و ریشه های تک هجایی که موجودیت زبان های اورالیک و ارتباط آنها با یکدیگر اغلب بر آنها استوار است در زبانهای دیگر از جمله ترکی و مغولی نیز به اندازه کافی قوی هستند. بالعکس شاخه فینی و اوغوری از خانواده زبان های اورالیک دارای خزینه ای از لغات مشترک نبوده و به همین دلیل تا کنون کسی نتوانسته به زبان فین اوغوری مادر دست پیدا کند*.

علاوه بر این که ارتباط بین مردمان فین و اوغور همچنان مبهم است؛ یافتن ارتباط بین سه زبان خانتی، مانسی (وگول) و مجاری که جزء زبان های اوغوری در نظر گرفته می‌شوند نیز مشکل است.

آنجلا مارکانتونیو در دو کتاب خود به نام های ” The Uralic Language Family Facts, Myths and Statistics ” و ” Debate on the Status of the Uralic Theory ” به تفضیل به مسئله مشکل بودن برقراری ارتباط بین سه زبان خانتی، مانسی و مجاری که ادعا می شود جزئی از زبان های اوغوری هستند؛ پرداخته است.

⁉️ ارتباط مجارها و ترک ها چیست (بررسی برخی لغات مشترک بین مجاری و ترکی) …

بیشترین میزان لغات مشترک با زبان مجاری به جز لغات قرضی در زبان ترکی است که شرق شناسان، زبان شناسان و تورکولوژهایی چون آرمین وامبری، زولتان گومبوتس، دیولا نمت و کاکوک که همگی مجار هستند بر روی آن اتفاق نظر داشتند.

این لغات که از شرق وارد اروپا شده‌اند اساسا خصوصیات زبان ترکی لیر (چواشی – بلغاری) را یدک می‌کشند و واضح است که ریشه آنها در ترکی لیر (بلغاری قدیم) است. اگر این لغات که تعداد آنها بسیار زیاد است؛ قرضی هستند به این معنی است که مجارها مدتی طولانی در مجاورت جوامع ترک که به ترکی لیر (بلغاری قدیم) تکلم می‌کرده‌اند ساکن بوده‌اند ولی اگر جزء کلمات قرضی نباشند می‌توان به این نتیجه رسید که اساس مجارهای کنونی را ترکان تشکیل می‌دهند و زبان مجاری منشعب از ترکی لیر می‌باشد که در صورت درست بودن این نظریه؛ چوواشی تنها زبان باقی مانده از ترکی لیر (بلغاری قدیم) نمی‌باشد.

برخی از لغات مشترک و مشابه مجاری و ترکی که اغلب لغات اصلی هستند عبارتند از:

van = on = ده

ö     = o    = او

ki   = kim = چه کسی

vele = ile = حرف ربط به معنی با

de    = de  = هم

bolygat = bulamak = آغشتن

töl  = doldurmak  = پر کردن

er   = ermek, varmak = رسیدن

isz = içmek = نوشیدن

kap = kapsamak = پوشش دادن، در بر گرفتن

kés = در مجاری به معنی چاقو

vol  = olmak = شدن

öl    = öldürmek = کشتن

szün = sönmek = خاموش شدن

szó = söz = سخن

tanu = tanımak = شناختن، فهمیدن

szúr = süzmek = آبکش کردن

dug = tıkmak = بسته شدن

gyar = qayırmaq = ساختن

nyal = yalamak = لیسیدن

alatt = alt = زیر

más = başka = دیگر

sok = çok = زیاد

kés = gecikmek = دیر کردن

eló = ilk = اول، نخست

kicsi = kiçik = کوچک

kék = kök, gök = آبی

sarga = sarı = زرد

jó = yeğ, iyi = خوب

anya = ana = مادر

atya = ata = پدر

szákál = sakal = ریش

ész = us = عقل

oroszlán = arslan = شیر

bárány = باران در ترکی نیز معنی گوسفند می داده و بارانلوها که طایفه حاکم در کنفدراسیون قره قویونلو بوده‌اند نام خود را از همین لغت گرفته‌اند.

bika = boğa = گاو نر

kecske = keçi = بز

kos = koç = قوچ

béka = bağa, kurbağa = قورباغه

ökör = öküz = ورزا

tyúk = tavuk, toyuq  = مرغ

árpa = arpa = جو

búza = buğday, buğda = گندم

alma = alma = سیب

gyümölcs = yemiş = طالبی

nyár = yaz = تابستان در ترکیه و بهار در آذربایجان

tenger = deniz = دریا

نکته اساسی اینجاست که لغات فوق کلمات اصلی و کلیدی هستند که نمی توانند قرضی باشند؛ چرا که لغات قرضی اغلب مربوط به چیزهایی هستند که بعدا ابداع شده و یا اعضای یک قوم و ملت در ابتدا با آن آشنا نبوده و بعداً وجود آن را از مردمانی غیر از خود فهمیده‌اند. تعداد لغات اصلی مشترک بین مجاری و ترکی معاصر طبق برخی ادعاها حدود هزار و ششصد کلمه می‌باشد؛ حال این که کلمات مشترک بین مجاری و فنلاندی حداکثر سی و سه کلمه بوده که اغلب آنها در ترکی نیز موجود می‌باشند.

در واقع زبان مجاری با زبان فنلاندی که از سوی اروپایی ها ادعا می‌شود از یک ریشه است به جز التصاقی بودن شباهت جالب توجه دیگری ندارد؛ حال این که با ترکی که از سوی اروپایی ها ادعا می‌شود ارتباطی با آن ندارد علاوه بر این در بسیاری از لغات اصلی نیز مشترک است. باید دقت داشت که لغات قرضی اغلب مربوط به طبقات فرهنگی می‌باشند ولی اکثر کلمات مشترک بین ترکی و مجاری از این گونه نبوده و کلمات اصلی هستند؛ بنابراین ادعای انتقال آنها از زبانی (ترکی) به زبان دیگر (مجاری) مردود است.

با توجه به این گفته ها لازم است که بار دیگر در تعلق مجاری به خانواده زبان های اورالیک و حتی وجود چنین خانواده زبانی تجدید نظر شود؛ چرا که بین دو شاخه ادعایی این خانواده زبانی یعنی فینی (که فنلاندی جزء آن است) و اوغوری (که ادعا می‌شود مجاری جزء آن است) اشتراکات بسیار ناچیزی به چشم می‌خورد.