ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: رودخانه «قاراسو» اردبیل از ارتفاعات کوه باغرو در شرق اردبیل سرچشمه گرفته و در مسیر ۲۱۰ کیلومتری‌اش با عبور از دشت‌ها، ییلاقات و روستاهای اردبیل، رودخانه‌ی «بالیقی چای» را نیز جمع کرده و همراه با «دره یورد» (دره رود) و «اهر چایی» به رودخانه آراز می‌ریزد. با پیوستن رودخانه‌هایی همچون «قورو چای» و «بالیقلی چای» درشهرهای اردبیل، خیاو(مشگین‌شهر)، نیر، نمین و سرعین به قارا سو؛ این رود کوه ساوالان را دور زده و از شمال شهر خیاو عبور می‌کند. سپس با پیوستن «اهر چایی» به مسیر خود در سمت شمال ادامه داده و در نهایت با جمع‌آوری دره یورد در دشت مغان و پس از عبور از منطقه قاراداغ در نزدیکی شهر آصلاندوز به رود بزرگ آراز می‌پیوندد.
به گزارش “صفحه اطلاع رسانی عباس لسانی”، رودخانه‌ی قاراسو با اینکه در گذشته‌ای نه چندان دور آب زمینهای کشاورزیِ روستاهای اطراف و حتی دور دستِ اردبیل را تامین می‌کرد -که اکنون نیز با آب فاضلاب آنها آبیاری می‌کنند- بلکه با پروراندن ماهی‌های کپور و نوعی ماهی مخصوص همین رودخانه به نام «چای بالیغی»، زیبایی‌های بی نظیری به طبیعت اردبیل بخشیده بود و منابع غذایی روستائیان را نیز تامین می‌کرد. اما رود قارا سو که هر ساله با بارش‌های فصلی منابع آبی و غذایی بیش از ۱۰۰ روستا را تامین نموده بود اکنون در آستانه خشک شدن کامل و آلودگی قرار دارد.
روستاهای کوْللارلی، میجندی، طالیب قیشلاغی، سۆمرین، ارباب کندی، یئیجه، گئندیشین «گۆندۆشمیه‌ن»، سَمییان، جبه دار، کورد قیشلاغی، شیخ احمد، اوْرابکی، شره‌وَر، شیندیرشامی و… که در نوار شمالی و جنوبی رودخانه قرار دارند تمامی محصولاتشان را از آب قارا سو آبیاری می کنند.
یکی از منابع آلودگی این رود، شهرک صنعتی دو اردبیل می‌باشد که عمدتاً پساب‌های شیمیایی ناحیه صنعتی روستای نووه‌دی «نوجه ده» در آن ریخته می‌شود. با رهاسازی فاضلاب کارخانه و مواد شیمیایی به رودخانه قارا سو، غلظت مواد اسیدی بالا رفته و کشاورزانی که زمینهای کشاورزی خود را از آب همین رودخانه آبیاری می‌کنند، محصولاتی آلوده به مواد شیمیایی برداشت می‌کنند. به عنوان مثال حاشیه‌های رودخانه که به شامات معروف است سالهاست که منبع اصلی غذایی و علوفه دامی بوده که آن نیز خشک شده و دامداران را در مشکلات و تنگنایی قرار داده است. همچنین روستای طالیب‌قیشلاغی که عمده محصول آن سیب زمینی است و علاوه بر آن چغندر، گندم و جو نیز کشت می کنند؛ زمینهای کشاورزی را از آب قارا سو تامین می کنند.
با رهاسازی فاضلاب شهری به این رودخانه اکوسیستم منطقه به کلی نابود شده است. اغلب گونه‌های حیوانی و آبزیانی نظیر: ماهی، قورباغه، خرچنگ، مارماهی، لاک پشت و… نیز از بین رفته‌اند. بوی تعفن فاضلاب و مواد شیمیایی تا شعاع چند کیلومتری منطقه را فرا گرفته است.
ویدئوها و تصاویری که شهروندان اردبیلی از آب قاراسو در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارند؛ حاکی از این است که آب این رودخانه همیشه کف کرده و رنگ و بوی آن نیز تغییر کرده است.
اکثر رودخانههای داخل شهر اردبیل همانند رودخانه قارا سو با معضل سرریز شدن فاضلاب، پساب و زباله‌های شهری روبه رو هستند. رودخانههای بالیقلی چای و جیرال چای که از مرکز شهر اردبیل می گذرند؛ همیشه مملو از زباله‌‌ها، نخاله‌های ساختمانی و فاضلاب‌های شهری بوده است. گفتنی است تاکنون هیچ مسئولی به این مسئله حیاتی و زیست محیطی رسیدگی نکرده است و همچنان با چراغ سبز مسئولین و مدیران استانی فاضلاب و پسماندهای آب شهری به رودخانه قاراسو تخلیه می‌شوند.
