ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: اغلب خانواده ها و افرادی که این روزها در رابطه با اعتراضات بازداشت می شوند، روایت می کنند که دادیار یا بازپرس ـ و حتی قاضی کشیک ـ علیرغم صدور قرار کفالت یا وثیقه و اعلام آمادگی متهم یا خانواده وی برای معرفی کفیل یا تودیع وثیقه، مقام قضایی رسیدگی کننده از قبول آن خودداری کرده و سرانجام متهم را به دلیل عجز از معرفی کفیل یا تودیع وثیقه به زندان معرفی کرده است.
قانون آیین دادرسی کیفری در ماده 226 به صراحت مقرر داشته است، علیرغم اینکه اصل قرار کفالت یا وثیقه ظرف 10 روز از سوی متهم قابل اعتراض است، در صورت معرفی کفیل یا تودیع وثیقه ـ با وجود سایر شرایط قانونی برای کفیل یا وثیقه ـ مرجع صادر کننده قرار مکلف به قبول وثیقه است؛ به نحوی که حتی کفیل یا وثیقه خارج از وقت اداری معرفی یا تودیع شود، قاضی کشیک بایستی کفالت کفیل یا وثیقه تودیعی را قبول کرده و دستور آزادی متهم بلافاصله صادر شود.
اهمیت موضوع به این سبب است که اولا حقوق و آزادی های قانونی افراد از سوی مراجع قضایی به بهانه های واهی و خصومت های شخصی مقامات قضایی نقض نشده و ثانیا نقض قوانین از سوی مقامات قضایی به امری عادی تبدیل نگردد. از طرفی افراد تنها با آگاهی از حقوق خود و تکالیف قانونی مقامات قضایی می توانند در برابر زیاده خواهی های برخی قضات ایستادگی کنند.
برای پیشگیری از قرار گرفتن در چنین وضعیتی بدواً باید گفت که با توجه به سیستم قضایی ایران در بسیاری از پرونده های امنیتی امکان پیشگیری از نقض قانون وجود ندارد، چرا که افزوده شدن قید امنیتی، هر گونه نقض قانون را مباح می کند. در سایر موارد بهتر است که با نوشتن عبارت «آمادگی تودیع وثیقه یا کفیل را دارم» در ذیل قرار کفالت یا وثیقه و همچنین تذکر تبصره ماده 226 به قاضی رسیدگی کننده، می تواند از نقض حقوق متهم جلوگیری کند.
در صورتی که مقام قضایی رسیدگی کننده نسبت به عدم قبول کفیل یا تودیع وثیقه اصرار ورزید، می توان علیه وی در دادسرای انتظامی قضات شکایت تخلف انتظامی طرح کرد. اگرچه شکایت در دادسرای انتظامی قضات تاثیری در روند یا نتیجه دعوی کیفری مطروحه ندارد و خسارات مادی و معنوی وارده به متهم جبران نمی شود، اما قاضی متخلف در دادسرا و دادگاه عالی انتظامی قضات ـ به شرط رسیدگی عادلانه و بدون نفوذ مقامات قضایی محلی ـ به مجازات تخلف انتظامی محکوم خواهد شد.
پایان
ماده ۲۲۶ ـ متهمي كه در مورد او قرار كفالت يا وثيقه صادر مي‌شود تا معرفي كفيل يا سپردن وثيقه به بازداشتگاه معرفي مي‌گردد؛ اما در صورت بازداشت، متهم مي‌تواند تا مدت ده‌روز از تاريخ ابلاغ قرار بازپرس، نسبت به اصل قرار منتهي به بازداشت يا عدم پذيرش كفيل يا وثيقه اعتراض كند. تبصره ـ مرجع صادر كننده قرار و رييس يا معاون زندان مكلفند تمهيدات لازم را به منظور دسترسي متهم به افرادي كه وي براي يافتن كفيل يا وثيقه‌گذار معرفي مي‌كند، فراهم كنند و هر زمان متهم، كفيل يا وثيقه معرفي نمايد هرچند خارج از وقت اداري باشد، در صورت وجود شرايط قانوني، مرجع صادر كننده قرار يا قاضي كشيك مكلف به پذيرش آن هستند.
