ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: پاشینیان نخست وزیر ارمنستان با سیاست دوری از روسیه و نزدیکی به غرب، بخصوص کشیدن پای فرانسه به ارمنستان و حتی مرز جنوبی آن که به منطقه «زنگه‌زور» مشهور است، خشم روسیه و نارضایتی ایران را بر انگیخته است.
ایلهام علی‌یئو رئیس‌جمهور آزربایجان که خواهان جدی صلح با ارمنستان است، بر خواسته‌های خود مبنی بر باز شدن دالان زنگه‌زور بدون کنترل ارمنستان ولی با نظارت روسیه بر امنیت آن، طبق اصل نهم توافق صلح قاراباغ، نهم نوامبر سال ٢٠٢٠ میلادی اصرار دارد، اما ارمنستان بر باز شدن راه ارتباطی بین نخجوان و بخش غربی آزربایجان با کنترل و نظارت خودش رضایت می‌دهد.
ارمنستان با نادیده گرفتن مفاد ماده نهم صلح با آزربایجان با میانجیگری روسیه، به حمایت ایران از این پیمان‌شکنی دل بسته است؛ چرا که ایران هم با باز شدن دالان زنگه‌زور مخالف است و این دالان را با نام‌های مختلف چون «دالان توران»، «دالان ناتو» و… یاد کرده، باز شدن آنرا به بسته شدن مرزش با ارمنستان و حتی اروپا؟! تفسیر و از ارتباط آسان تورکیه و کشورهای عضو ناتو با کشورهای تورک آسیای میانه اظهار نگرانی می‌کند!
دلیل و نگرانی ایران از باز شدن دالان «زنگه‌زور دلیل قانع کننده‌ای به نظر نمی‌رسد، چرا که دالان به معنی الحاق خاک کشوری به کشور دیگر نیست، بلکه باز شدن راه ارتباطی آسان بدون گذر از هزارتوی تشریفات عبوری و موانع گذرنامه است، همچنین ایران نیز از باز شدن این دالان منتفع خواهد شد.
از طرف دیگر، بهترین، نزدیکترین و اقتصادی‌ترین راه زمینی ایران به اروپا، تورکیه است نه ارمنستان و گرجستان که دریای سیاه هم در پیش است!
آنچه که ایران را به مانع تراشی برای باز شدن دالان زنگه‌زور مصر می‌کند، ضعیف شدن موقعیت استراتژیک ایران در صورت باز شدن این دالان است، چرا که جمهوری آزربایجان برای ارتباط زمینی و تامین مایحتاج مردم نخجوان این تکه جداد مانده از خود، باید از خاک ایران عبور کند و تورکیه هم برای ارتباط زمینی با کشورهای همزبان آسیای میانه‌ای خود، باید از ایران بگذرد، چون گذر از سه کشور گرجستان، آزربایجان و روسیه تا رسیدن به قزاقستان و دیگر کشورهای همزبان از نظر اقتصادی به صرفه نیست؛ یعنی ایران نمی‌خواهد این امتیازها را از نظر اقتصادی و سیاسی از دست بدهد و بر این اساس، بر جلوگیری از باز شدن این دالان و حمایت از ارمنستان اصرار دارد!
اما مسئله زمانی پیچیده می‌شود که پاشینیان پای اعضاء ناتو را که دشمنی آشکار با ایران و روسیه دارد به ارمنستان و حتی به نزدیکترین مرز ایران باز می‌کند!
روسیه مایل به باز شدن کریدور زنگه‌زور است که طبق ماده نهم صلح قاراباغ، به عنوان ناظر امنیتی بر این دالان، نیروهای خود را در ارمنستان حفظ کند، اما به شکلی می‌خواهد هزینه باز شدن آنرا با تشویق آزربایجان به حمله نظامی به این منطقه، بر آزربایجان تحمیل کند!
به نظر می‌رسد، روسیه به ایران هم توصیه‌هایی در این زمینه کرده باشد، چرا که در ماه‌های اخیر، از زبان یکی از مسئولان ایران جمله‌ای با این مفهوم شنیده شد که: «اگر آزربایجان به ارمنستان حمله کند، ایران بر علیه آزربایجان اقدام نظامی نخواهد کرد اما کمک به ارمنستان را ادامه خواهد داد!»
البته آزربایجان با هوشیاری تمام و با اتفاق تورکیه با در نظر گرفتن تمام فاکتورها، اصرار بر صلح با ارمنستان و باز شدن دالان «زنگه‌زور» با خواسته‌های خود دارد؛ گو اینکه ایران هم از چرخش ارمنستان به سوی غرب و باز شدن پای اعضاء ناتو مخالفِ ایران به این کشور، راضی به نظر نمی‌رسد!
(انتشار مقالات به عنوان تایید نظر مؤلف از سوی گادتب نمی باشد)
