ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: ۲۴ آگوست برای اولين بار سفر رسمی قاسم ژومارت توکايف رئيس جمهور قزاقستان به باکو انجام شد. ديدار علی اف – توکايف، سفر رئيس جمهور قزاقستان به آذربايجان بر اساس ارزيابی های کارشناسی با اشاره به توسعه سيستم حمل و نقل ماوراء خزر، افزايش ترافيک کریدور شرق به غرب و همچنين مسائل مربوط به افزايش صادرات نفت قزاقستان از طريق آذربایجان، در فضايی سازنده انجام شد.اين ديدار در نگاه اول به عنوان نشست سران دو کشور ترک زبان اهميت دارد، اما اين بار مذاکرات قزاقستان و آذربايجان دارای مولفه ژئوپليتيکی قابل توجهی بود.
ويکتور نادين رافسکی کارشناس روسی مسايل دنيای شرق درگفتگو با 168.am گفت: «اگرچه قزاقستان يکی از اعضای اتحاديه اوراسيا است، اما آذربايجان ممکن است روابط نزديک تری با اتحاديه اوراسيا برقرار کند، اما سفر رئيس جمهور قزاقستان به آذربايجان و سر و صدای تبليغاتی پيرامون آن سرانجام ثابت کرد که اين يک پروژه ترک زبانی است که در آن محور ترکيه – آذربايجان – قزاقستان ترسيم شده است که آنکارا و باکو دوست دارند همه کشورهای ترک زبان، را حول آن متحد کنند، اما قزاقستان به وضوح در اينجا وزن زيادی دارد.»
وی در ادامه گفت: کشورهای ترک زبان و پروژه توران در حال حاضر توسط برخی نيروها عليه روسيه به طور فعال مورد استفاده قرار می گيرند و به همين دليل است که امروز ترکيه و آذربايجان در حال ترويج اين پروژه هستند که آذربايجان به عنوان يک کشور ترانزيتی در تلاش است تا از اين پروژه بيشترين بهره را ببرد و تلاش می کند خود را به عنوان يک کشور ميانه ارتباط دهنده با آسيا قرار داده و روابط خود را با آن کشورها فعال کند و وزن خود را هم برای آن کشورها و هم برای جناح اوراسيا افزايش دهد.
ويکتور نادين رافسکی گفت: «واضح است که قزاقستان به آذربايجان برای تنوع بخشيدن به روابط خود با روسيه در زمينه ترانزيت نفت نياز دارد. در ضمن اين جهت پس از تحولاتی که در اوايل سال در قزاقستان رخ داد، زمانی که روسيه با سازمان کشورهای پيمان امنيت جمعی در آنها مداخله کرد و ترکيه ضعف خود را احساس کرد، تقويت شد. با جنگ در اوکراين، ترکيه و آذربايجان به طور قابل توجهی روابط خود را با کشورهای ترک زبان در آسيای مرکزی گسترش می دهند و اگر بگوييم اين يک تحول غافلگيرکننده بود، حداقل برای من اشتباه است، زيرا اين پروژه ها وجود داشتند، روی آنها کار می شد و امروز به صورت فعال تر؛ امروز آذربايجان با قوت زيادی با ازبکستان و ترکمنستان همکاری می کند، ماه ها پيش ترکيه و آذربايجان اعلاميه تاشکند را با ازبکستان امضا کردند. همه اينها پايه های تقويت توران است.»
به گفته وی، طبيعتاً اين امر و تقويت و توسعه کشورهای ترک زبان و پروژه تورانی چالش های جديدی را برای ارمنستان ايجاد می کند که همواره مانعی برای اين کشورها در مسير شکل گيری پروژه های تورانی و کريدور بوده است.
رافسکی گفت: «ما شاهد تغيير وجهه ژئوپليتيکی قفقاز جنوبی هستيم که توسط غرب عليه روسیه نيز حمايت می شود، بايد نيروهای پشت اين تحولات را نيز درک کرد.امروز ترکيه و آذربايجان برای پروژه های همگرايی اوراسيا کار نمی کنند، بلکه برای تقويت خط ترکی و تقويت نفوذ ترکيه تلاش می کنند. با اين حال، سرنوشت همه اينها تا حد زيادی به انتخابات مورد انتظار در ترکيه در نيمه اول سال آينده و «استقامت» اردوغان بستگی دارد.ادامه خط تورانی و اتحاد دولت های ترک زبان نيز به سير تحولات ژئوپليتيک بستگی دارد. البته، خيلی چيزها به روسيه و سياست روسيه بستگی دارد، هنوز به طور کامل قابل درک نيست که روسيه چگونه می‌خواهد اين تهديدها را مهار کند، تهديدهايی که به خودش مربوط می‌شود و عليه روسيه نيز کار می‌کند. در اين راستا تنها روابط روسيه و ترکيه که پيچيده ترين پديده سياست خارجی روسيه است قابل مشاهده است. موفقيت روسيه در سياست مهار ترکيه بسيار دشوار است، اما موفق است و در اين صورت، خيلی چيزها به روند و پايان جنگ در اوکراين بستگی دارد.»
به گفته وی، يکی از مهمترين مسائل ارمنستان در پس زمينه همه اينها، موضوع کريدور است. به طور طبيعی مقاومت در برابر محورهای تقويت شده توسط ديپلماسی ضعيف پس از جنگ دشوار است، اما تحولات مثبتی نيز برای ارمنستان در قالب مذاکرات هسته ای ايران و غرب و موضع ايران وجود دارد.
