ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: سفرنامه های، خاطرات سفرا و سیاحان خارجی و اروپایی یکی از بهترین منابع اسنادی تاریخ نگاران می باشد. دقت توجه آنها به موضوعات مختلف چیزی است که از نگاه رجال وطنی دور مانده است. کتاب سفرنامه بلوشر به نوشته ویپرت فون بلوشر و به ترجمه کیکاووس جهانداری است. سفرنامه بلوشر یادگار و خاطره های ویپرت بلوشر کارگزار آلمانى داخل ایران می باشد که رویدادها و اتفاقات سى سال از تاریخ ایران برگرفته از کشته شدن ناصرالدین شاه قاجار تا بر سر کار آمدن رضاشاه را درج نموده است. در این اثر گزارشهایی از عمل و کارهای دولت آلمان و دیدار و تماس منبع های آن داخل ایران با دو کشور روس و انگلیس انعکاس یافته است.
گرچه موضوع آذربایجان در سفرنامه بلوشر دیده نمی شود ولی اطلاعاتی جالب از شخص رضاخان می دهد وی می نویسد:« شاه کلاً بیسواد است و بی فرهنگ. نه تنها با هیچ زبان خارجی آشنا نیست بلکه حتی فارسی را هم به طرز عامیانه ای صحبت می کند از همان نوع که در کوچه و خیابان می توان شبیه آنرا دید و این خود علت آن است که او از هر معاشرتی خود را کنار می کشد». سفرنامه بلوشر، انتشارات خوارزمی، 1369، ص273
وی سپس درباره انتخاب کلمه «ایران» بجای پرشیا در زمان رضاخان چنین توضیح می دهد:«چیزی پس از این کنگره (یعنی فردوسی) دولت ایران به اطلاع سفارتخانه های دولتهای خارجی مقیم تهران رساند که علاقمند است در آینده لفظ ایران در زبانهای خارجی جای پرس، پرشیا و پرزین را بگیرد و در این مورد با توسل به علل تاریخی، قومشناسی و جغرافیایی دلائلی ارائه کرد وقتی علت این دگرگونی را جویا شدم به من گفته شد که پرس مشتق از فارس است که ایالتی است در جنوب کشور و در نتیجه مشخص تنها یک قسمت این کشور است. کشور بصورت کامل و یکجا ایران نام دارد. من از گفتن این ایراد خودداری نتوانستم کرد که فرانسوی ها به ما «آلمانی» می گویند و این آلمانیها نیز همچنین فقط یک قبیله از قبایل بسیار مملکت ما بوده اند. بعدها دریافتم که سفارت ایران در برلین در این قضیه دخالت داشته است و در دولت ایران نیز این استدلال دست بالا را احراز کرده که در زمانی که ملتهای بیگانه به اصل و تبار آریایی خود مباهات می کنند چه بهتر که ایران نیز اینرا به نحوی به رخ بکشد که موطن اصلی نژاد آریایی است» ص313 . بلوشر همچنین از علاقه مردم ایران به دول عثمانی و آلمانی نیز صحبت می کند.
