ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: آزربایجان یکی از نقاط تمدن خیز خاورمیانه و از قدیم‌الایام محل سکونت انسانهای باستان و نوع خاصی از آنها یعنی انسانهای نئاندرتال بوده است. اگر از جاده نازلو به طرف شمال برویم پس از دانشگاه اورمیه از سمت غرب وارد محوطه باستانی تام تاما و قلعه اسماعیل اقا (ارتباطی با سیمیتقو ندارد) می‌شویم كه محل زیست شكارچيان پارینه سنگی بوده است.
پروفسور كارلتون اس كون con در سال ۱۹۴۹ ميلادی/ ۱۳۲۸ شمسی غار دو اشکوبه(طبقه) تام تاما را برای اولین بار بررسي كرده و هفت قطعه چخماقی از ابزارهای سنگی دوره پارینه سنگی بدست آورد که با دقت ساخته و تراش نشده بودند. همراه با اين اشيا، استخوان حيواناتی نظير آهو، كفتار، روباه، لاك‌پشت و استخوان‌های شكار شده و غيره در غار تام تما به دست آمده است. در اين دوره آب و هواي دره نازلو به تبعيت از آب و هوای استان، گرم و باراني بود و محيط جنگلي با تالاب‌های متعدد در آن وجود داشت كه محل زیست چرندگان و حيوانات آبزی بود.
چنین به نظر می‌رسد با انقراض نسل انسانهای نئاندرتال که در ادبیات آزربایجان غالبا با عنوان دیو از آنها یاد می‌شود و موجوداتی کم عقل و منزوی می‌بودند انسانهای هموساپینس یا هوشمند امروزین پا به عرصه گذاشتند که با خروج از غارها و استقرار در دشت‌های پر آب آزربایجان توانستند اولین مناطق استقرار بشری (روستا) را در مثلا تپه اهروان سلماس(قدمت ۹ هزار ساله) پایه‌گذاری نمایند.
در اکثر کشورها با ترمیم راه‌های مواصلاتی به این نوع مکان‌های باستانی و ساخت ماکت‌هایی از چگونگی زندگی انسانهای نخستین (مثل آثار قوبوستان نزدیک باکو) علاوه بر شناساندن این مکان‌ها به مردمان خود، در جلب توریزم نیز می‌کوشند. در این نوع موارد حتی میراث فرهنگی شهرهای مرکزی ایران نیز بسیار فعالند.
ولی میراث فرهنگی آزربایجان غربی بجز نصب تابلو هیچ اقدام ملموسی برای معرفی آن انجام نداده و حتی انگیزه‌ای برای تبلیغات و شناساندن آن نیز ندارد. درخواست‌ها و پیگیری‌های مردمی از میراث فرهنگی برای بیشتر کردن فعالیت‌های معرفی سازنده آثار بسیار ارزشمند استان، می‌تواند موثر باشد.
