ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: برای بررسی اوضاع ائتنیکی آذربایجان لاجرم باید به مطالعات باستانشناسی نیز استناد کنیم و در این جاها بررسیها از نوع بشری شروع می شود که معروف به انسانهای نئاندرتال هستند. غار ها و مغاره های موجود آذربایجان نشانی است از سکونت انسانهای غارنشین در این غارهای باستانی که حائز اهمیت فراوانی هستند. غارهای تام تاما در شمال اورمیه و غار “ آزیخ” در بخش فضولی قره‌باغ در شمال رود ارس از این قبیل هستند.
در غار آزیخ در عمق ۱۴ – ۱۰ متری روی هم رفته ده لایه که در طی هزاران سال مسکونی بوده‌اند شناسایی شده است . باستان شناسان توانسته اند در لایه پنجم غار قطعه‌ای از فک یک موجود انسان نما بدست آورند که دارای استخوانهای زمختی بوده و از نظر ویژگیهای آنتروپولوژی شباهتهایی با انسان های سین آنتروپ ، هایدلبرگ و نئاندرتال دارد . عده‌ای این استخوان را با یک موجود خیلی باستانی که در حدود دو میلیون سال قبل می زیست ، که بقایایش در آفریقای شمالی هم دیده شده قابل قیاس دانسته و به آن نام “ آزیخ آنتروپ ” داده‌اند. در این لایه همچنین بقایای گودالی نیز بدست آمده است که می توانسته به عنوان اجاق مورد استفاده قرار گیرد. متخصصین آنرا مربوط به اوایل دوران یخبندان میندل دانسته‌اند .
در غار تام‌تاما در کوهستانهای شمال اورمیه نیز پروفسور کارلتون.س.کوون ( ۱۹۱۹ ) استخوان‌هایی از گاو ، گوسفند، بز، اسب، گورخر، انواع مرغ، لاک پشت و غیره بدست آورده که حاکی از یک محیط جنگلی بوده و با توجه به این شواهد می توانسته زیستگاه گروهی از انسانهای نئاندرتال منزوی در آنجا باشد . جالب اینجاست که محمود کاشغری این انسانهای منزوی را “ کئییک کیشی ” نامیده است .
فعالیتهای باستانشناسی آینده در آذربایجان در غارها و سکونت گاههای قدیم انسانها می تواند حضور انسانهای از نوع نئاندرتال دیگری را در چهارگوش آذربایجان ثابت کند.
