دکتر توحید ملک زاده: مطالعه فلسفه طامغاهای ترکی روش حل معنی نامهای قبایل ترکی؛ مطالعه موردی ترکان قره قويونلو و آق‌قويونلو

گادتب: قبايل قره قويونلو و آق‌قويونلو از قبايل اوغوز بودند كه به طرف غرب و آذربايجان كوچيده بودند و بعدها زمام اختيار اين ممالك را در دست گرفتند در باب وجه تسميه اين قبايل منصوري بر اين اعتقاد است كه « اصطلاحات قيزيل و گؤي در ادوار باستاني بيشتر بكار برده مي شد و اختصاص به نامهاي ممتاز و اعلام داشت ولي در دوره ايلخانيان از اين نامها چندان اثري ديده نمي شود و بيشتر از آق و قره استفاده شده است.» ( ضميمه تاريخ مغول ، فيروز منصوري ص23    ) گفتني است قبلاً احمد كسروي طي مقالاتي اساس اين نظريه را بشكل كوتاهي بيان كرده بود ( رجوع كنيد به كاروند كسروي ، يحيي ذكاء)  ولي مينورئسكي بدون توجه به اعتقادات تركان مي نويسد« ساده تر اين است كه بگوئيم وجه تسميه اين دو قبيله بر حسب نژاد انها بوده است.» (هينتس ، تشكيل دوليت ملي در ايران ص 50) كه آشكارا عقيده ايست ناورا. در باره اين لقب ها گفتني است، تركان از ادوار باستاني به توتم يا اونقون اعتقاد داشتند كه «تمغا/ طامغا» يا «مهر» آنان بود. مثلاً قبيله اوغوز به 4 قبيله 6 تايي تقسيم مي شد و هر دسته يك اونقون داشت كه عمدتاً حيوان بودند.    مثلاً افشارها به پرنده اي به نام « دووشانجيل » بايندرها به « سونقور » ، بايات ها به « شاهين» و … اعتقاد داشتند. اعتقاد تركها به اسب و مار و گرگ نيز اثبات شده است و در اكثر داستانها و بعضي موارد در زندگي مردم امروزين آذربايجان مانده است. مثل اعتقاد به دست گرگ « قوردالي » براي خوش يمني و دور كردن مريضي از شخص بيمار.