ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: حسن اکتای، مدیر مرکز مطالعات استراتژیک قفقاز طی مصاحبه ای به وضعیت موجود قفقاز و تنش میان جمهوری اسلامی ایران و آذربایجان پرداخته است. این مصاحبه به صورت ترجمه تقدیم بزرگواران می شود.
علی رغم پایان یافتن جنگ قره باغ، تنش میان دو کشور بر سر سرحدات مرزی ادامه دارد. عبور کامیون های ایرانی و رساندن تجهیزات نظامی و امدادی به ارامنه جنجال رسانه‌ای بزرگی به پا کرد و می‌توان آن را سرآغاز تنش میان جمهوری آذربایجان و ایران نامید. اما پس از آن، مطبوعات ایران با صهیونیستی خواندن ماهیت جمهوری آذربایجان با تاکید بر روابط این کشور با اسرائیل، تنش را وارد مرحله جدیدی کردند و این امر بدون شک مورد قبول جمهوری آذربایجان نمی تواند باشد. در طی دو ماه اخیر خرابکاری‌ها و سوقصد های مهمی از سوی عناصر مجهول الهویه در ایران صورت گرفته است و رسانه های ایران بر این باورند که افزایش همکاری‌ها میان جمهوری آذربایجان و اسرائیل با این عوامل در ارتباط است. در این راستا ایران تدابیر سفت و سختی را علیه جمهوری آذربایجان آغاز کرده است و شاهد آن هستیم که پس از انتخاب ابراهیم رئیسی به سمت جمهور اسلامی ایران، مواضع این کشور نسبت به آذربایجان تندتر شده است. بازتاب چنین سیاستی را در روابط میان ایران و ارمنستان نیز مشاهده می‌کنیم، دیدارهای متقابل زیادی میان ایران و ارمنستان صورت گرفته است.
جمهوری آذربایجان و ترکیه تلاش های زیادی را برای گشایش کریدور زنگه زور به کار بسته اند، در مقابل نیز ایران با مطرح کردن طرح تهران-ایروان-باتومی به دنبال از دور خارج کردن طرح ترکیه و آذربایجان می باشد. درباب گسترش حمل و نقل ریلی و جاده‌ای دیدارهای مداومی میان ایران و ارمنستان صورت می گیرد.
پس از تضعیف موقعیت و قدرت تاثیر گذاری ایران در قفقاز پس از جنگ ۴۴ روزه، ایران بر پایه نگرانی مذکور در پی افزایش اقدامات خود در منطقه است تا نفوذ خود را باز یابد، اما آنچه که مشاهده می کنیم این است که با افزایش همکاری‌ها میان جمهوری آذربایجان و ترکیه، به همان میزان از میزان قدرت تاثیرگذاری ایران کاسته می شود، این امر ریسک بزرگی برای راه تنفسی ایران در منطقه شمالی خود یعنی در محدوده ارمنستان می باشد.
جنگ میدانی و واقعی میان ایران و جمهوری آذربایجان گزینه و احتمال آخر است چرا که دیپلماسی قادر به حل تمامی مشکلات می باشد. اما اگر تحولات به سمت جنگ واقعی پیش برود این جنگ می‌تواند به یک مناقشه بزرگ منطقه‌ای تبدیل شود، چرا که ایران فقط عبارت از ایرانیها (فارسی) نیست و جمعیت قابل توجهی از تُرکها در این کشور زندگی می کنند، وجود چنین جمعیت کثیری مشکل بزرگی برای ایران به شمار می رود و ایران نیز با علم بر این امر بیشتر در پی مدیریت تحولات در زمینه حرکات نظامی و بیانیه هاست و از جنگ واقعی اجتناب می کند.
ایران اقدامات خود را بر این پایه بنا نهاده است که طبق انتظار آنها حمله ای از شمال و از ناحیه جمهوری آذربایجان توسط اسرائیل به این کشور صورت می گیرد، بنابر ادعای آنها حمله اول از سوی جمهوری آذربایجان خواهد بود.
آرزوی ما این است که ایران به جای اینکه خود را مخاطب جنگی قرار دهد اصلاحات دموکراتیکی در داخل خاک خود انجام داده و به لحاظ دموگرافیک به سیاست‌های دوره ماقبل سال ۱۹۲۵ (تأسیس پهلوی) برگردد چراکه در صورت جنگ، کفنی که برای تُرک ها آماده کرده است پاره می‌شود، انگلیسی‌ها با ایجاد یک تغییر بزرگ در سال ۱۹۲۵ تُرک ها را از حاکمیت ایران جدا کرده و حاکمیت را به فارس ها دادند و این معادله می‌تواند تغییر کند.
