ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: به استناد منابع تاریخی، مردم ری و تهران قدیم، غالباً به زبان ترکی سخن می‌گفتند و نوع گویش آن، گویشی است که در شهرهای اطراف تهران و ترکهای قزوین، همدان، ساوه، اراک، قم و شهریار و دماوند و ترکان غرب استان سمنان و… بدان سخن می گویند.
البته مردمانی به زبان ترکی خلجی نزدیک به زبان ترکی غربی ( ترکی شاخه اوغوز) نیز در آن ساکن بوده اند. در کنار ترکان، اقلیتهایی چون تاجیک و… نیز می‌زیستند.
سابقه ترکان بومی تهران و ری به دوره غزنویان و سلجوقیان و حتی بسیار پیش از آن به دوره ساسانی که ویستام (بسطام) دایی هرمز ترکزاد پادشاه ترک ساسانی دولتی در این منطقه تاسیس نمود برمی‌گردد. در دوره پس از اسلام، اکثر پادشاهان سلجوقی نیز، ری را به عنوان پایتخت خود انتخاب می‌کردند.
پس از اینکه اولین شاه سلسله قاجار تصمیم گرفت ناحیه ای در شمال شهرری (تهران امروزی) را بعنوان پایتخت خود برگزیند، زبان مردم نیز زبان بومی و حکومتی باقی ماند تا اینکه تغییر زبان اصیل مردم تهران از ترکی به فارسی دری، از زمان فتحعلیشاه قاجار و در دربار وی اتفاق افتاد و از دوره پهلوی ها، این زبان و گویش (فارسی دری) فراگیر شد و از آن موقع تا به امروز، این موضوع پنهان نگه داشته شده است؛ بطوریکه امروز اغلب مردم تهران چیزی از این مسئله نمی‌دانند.
از دیگر آثار و منابع مکتوبی که ترک بودن تهران تا دوره پهلوی را به اثبات میرساند، “تحقیقات دکتر م. پناهیان است که بر اساس ده جلد ‘فرهنگ جغرافیای ایران’ از انتشارات ستاد ارتش ، سال 1328-31 مجموعه ای در چهار جلد به نام ‘فرهنگ جغرافیای ملی ترکان ایران زمین’ همراه یک جلد حاوی نقشه ، فراهم آورده و در سال 1351 در خارج از کشور به چاپ رسانیده است” که از وجود حداقل 209 روستای ترک در تهران و اطراف آن خبر داده است. با این اوصاف میتوان گفت که تمامی یا اغلب روستاهای تهران ترک بوده اند.
