ساوه شهر تاریخی ترکان

گادتب: شهرستان ساوه در استان مركزي واقع شده است . واژه ساوه در زبان تركي به ريشه كلمه ساو ارتباط داده ميشود ، ساو از يك طرف به معني خبر و پيغام است و در اصطلاح سوز ساو باقي مانده ، از طرف ديگر ساو ريشه فعل ساوماق و ساوونماق به معني دفاع كردن مي باشد و با پسوند الف بصورت اسم ساده يا ساوا در آمده كه به معني شهر محافظت شده و دفاع شده است . در بعضي از لغت نامه هاي تركي ، ساوه را به معني هماي سعادت تعبير ميكنند.

در عين حال در شاهنامه فردوسي ساوه نام پهلوان توران زمين است و اين خود دليلي است كه اين منطقه و واژه ريشه تركي دارد. به اين سبب تفسير و توجيه هاي غير منطقي مثل اوستايي و يا فارسي بودن اين لغت بيهوده است. زبان تركي رايج در شهرستان ساوه شاخه اي از تركي آزربايجاني مي باشد و به گويش هاي همدان ، قزوين ، اسد آباد ، زنجان ، تيكان تپه ، سايين قالا بسيار نزديك است.

اهالي ساوه را منتسب به ايل شاهسون ميدانند بخشي از اين ايل بومي منطقه بوده و بخشي نيز از تركان بغداد ، كركوك و اربيل است كه به اين منطقه كوچ نمودند . اين ايل داراي سه شاخه كله وند ، لك ، آروخلو ميباشند. همچنين طوايف بيات و افشار نيز بخش ديگري از اهالي ساوه را تشكيل ميدهند از شخصيتهاي مهم ساوه شاعر حكيم تيليم خان از روستاي مرغي ساوه ميباشد و همچنين محمد بيات معاون مصدق كه در مذاكرات ملي شدن نفت نقش مهمي داشت از اهالي ساوه مي باشد.

شعر زير از تيليم خان ميباشد:

اؤلكه ميز عراق دير ، شهريميز ساوا

مزلقان چاييندان گؤتوردوم هاوا

عاشيقلار دردينه ايلرم داوا

من طبيبم ، هندوستاندا گليرم

بيلن لر بيلسين لر، من تيليم خانام

بيلمين لر بيلسين، گؤوهرم ، كانام

مرغي ساكيني، اصلي تؤركمانام

گزه گزه ، بو جهاندان گليرم

 

از بایداق