ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: «گروه کارخانجات اشجع باتری» (آکو باتری) در شهرک صنعتی شماره دو اردبیل واقع شده است. در این کارخانه بیش از ۷۰۰ کارگر مشغول به کار هستند. با این وجود درصد نگران کننده‌ای از کارگران این کارخانه به دلیل وجود سُرب و نبود استاندارهای امنیتی محیط کار برای مدت طولانی امکان ادامه فعالیت در این بنگاه اقتصادی را پیدا نمیکنند. این گزارش با استناد به آمارهای رسمی و تحقیقات میدانی، مشکلات کارگران کارخانه اشجع باتری و ابتلای آنها به بیماری‌های ناشی از محیط نامناسب و آلوده به سرب را روایت میکند.
در شهرهای مختلف آذربایجان به خصوص استان محروم و کمتر توسعه یافته اردبیل هیچ کارخانه مادری وجود ندارد. اگر سرمایهگذاری در این شهر به فکر احداث کارخانه و کارگاه‌های تولیدی در چندین فاز باشد، مسئولان نالایق کشوری ابتدا پیشنهاد سرمایهگذاری در شهرهای مرکز‌نشین فارس را می‌کنند. اگر پیشنهاد از طرف تیم سرمایه‌گذار رد شد، با سیاستهای تبعیض‌آمیز و آنتی تورک، سرمایه‌گذار را با بهانه‌ها و مانع‌تراشی‌های مختلف فراری می‌دهند تا مناطق محروم آذربایجان هیچ رونق اقتصادی نداشته باشد.
بر اساس آمار رسمی جمهوری اسلامی ایران بیش از ۷۰ هزار نفر در استان اردبیل بیکار هستند. با این‌حال اردبیل استانی کمتر توسعه یافته و فاقد امکانات زیرساختی است؛ چراکه سیاستهای تبعیض‌آمیز و سانترالیسم حاکم بر ایران مانع توسعه و پیشرفت شهرهای آذربایجان می‌شود.
کارخانه اشجع باتری، مثال خوبی برای سیستم حاکم در جمهوری اسلامی ایران است. این کارخانه که مدیرعامل آن «مهدی اشجعی» است، در دی‌ماه سال ۱۳۹۸ توسط رئیس‌جمهور ایران افتتاح شد. طراحی و امکان‌سنجی این کارخانه در سال ۱۳۹۵ و عملیات ساخت کارخانجات در سال ۱۳۹۶ آغاز شد و در روزهای پایانی سال ۱۳۹۷ به بهره‌برداری در فاز اول خود رسید. این کارخانه در فاز دوم عملیات اجرایی خود در تابستان سال ۱۳۹۸ خط مونتاژ و بازیافت سرب خود را شروع کرد.
در این کارخانه عمدتا کارگران اردبیلی مشغول بکار هستند. هر چند اشجع باتری زمینه اشتغال تعداد زیادی از شهروندان اردبیلی را فراهم کرده است، با این‌حال وجود سرب در محیط کار در این کارخانه بیماری‌های ناشی از آن، موجب افزایش سرطان در بین کارکنان و کارگران این کارخانه شده است تاجایی‌که برخی از کارگران اشجع باتری مجبور به ترک این کارخانه شده‌اند. همزمان مدیریت کارخانه نیز از پرداخت هزینه‌های درمان این کارگران امنتاع کرده است.
سرب در تمامی فضای این کارخانه از خط تولید گرفته تا بازیافت، کوره، سورتینگ، بسته‌بندی، شارژ، مونتاژ، ups و قسمت اداری کارکنان را فراگرفته است و بیشتر کارگران اشجع باتری کار در محیطی با سرب بالای ۷۰ درصد را تجربه می‌کنند.
مدیریت کارخانه، مهدی اشجعی نیز هیچ توجهی به کارگران و کارکنان خود نمی‌کند و تنها به فکر تولید انبوه باتری‌های صنعتی و خودرویی است. حتی کارکنان این شرکت مجبور هستند تا ناهار و شام را در کف سالن‌های تولید که انبوهی از سرب در آن جمع شده است صرف کنند. اگر سرب تا حدودی از زیر ماسک به داخل ریه‌های کارگران نفوذ نکند حتماً موقع غذا خوردن در کف سالن سرب نیز همراه با غذا وارد خون می‌شود، غذاخوری شرکت را که فضای کوچکی بود به بهانه‌های مختلفی بسته‌اند.
کارگران شرکت اشجع باتری سال‌هاست که در این وضعیت سخت و مشقت‌‌آور مشغول کار هستند، اگر اعتراض کنند اخراج می‌شوند و شرمنده خانواده و زن و فرزند‌انشان.
بنا به گزارشات محلی ساکنان شهرستان نمین مهدی اشجعی مدیر کارخانه اشجع باتری سهم بسیاری در از بین بردن آثار باستانی مناطق تاریخی آذربایجان دارد ایشان از منطقه باستانی حسنلوی نمین که همین اواخر کشف شد سهم دارند همین کارخانه اشجع باتری را نیز با سرمایه تخریب و فروش آثار باستانی آذربایجان احداث نموده اند.
طبق گزارش یکی از کارکنان در قسمت اداری کارخانه اشجع باتری، ساعات کاری کارگران نیز بیش ازحد مجاز است و این مورد اعتراض کارگران را در برداشته است. زیرا بعضی قسمت‌های این کارخانه نظیر مونتاژ خودرویی سه شیفت «چرخشی»، نگهبانی و آزمایشگاه چهار شیفت، واحد بازیافت دو شیفت، واحد بسته‌بندی دو شیفت ۱۲ ساعته، واحد صفحه سازی و خمیر مالی سه شیفت، واحد انبار سه شیفت و آشپزخانه در دو شیفت فعال است. همچنین واحد ups هم گاهی دو شیفت ۱۲ ساعته و گاهی هم سه شیفت با اضافه کاری به فعالیتش مشغول است. و واحد برق را نیز دو ساعت اضافه‌کاری اجباری بدون پرداخت هزینه نگاه می‌دارند.
طبق قانون کار روزانه کار در واحدهای تولیدی و کارخانه‌ها هشت ساعت است؛ اما کارخانه اشجع باتری در صورت نیاز بدون پرداخت اضافه‌کاری از کارگران به‌صورت اجباری تا ۱۲ ساعت کار می‌کشد.
بر طبق توصیه‌ها و آئین نامه های پزشکی و بهداشت محیط (hse) نباید در فضاها و کارخانه‌های تولید فلز سنگین و سربی مثل کارخانه باتری‌سازی، چاپخانه‌ها، خط تولید دستگاه چاپ، رادیاتورسازها، لحیم کارها و… کار نباید بیش از شش ساعت تجاوز کند و کارفرما موظف است تعطیلات رسمی را همراه با حقوق و مزایا پرداخت کند.
ابتدا پزشكان بودند كه رابطه بيماری و وضعيت كار را تشخيص دادند. در طی قرن بيستم دكتر آليس هميليتون از اولين پزشكان در آمريكا بود كه مشغول معالجه كارهای پر خطر در كارخانه ها بود كه علل مسلم مريضها را از ريشه رسيدگی ميكرد. او كارخانجاتی را كه مستقيماَ وضعيتشان مرتبط با ناراحتيهای بيماری خطرناک همراه با مسموميت با سرب بود را بازديد كرد .او بر اين مطلب صحه گذاشت كه انتشار كنترل نشده گرد و غبار به هوای محل كار و تنفس آنها بوسيله كارگران، اين عوارض را باعث شده بود. پس از تشخيص دادن مشكل، او بعنوان يک پزشک مرحله بعدی را يافت، كه آن درمان بود. او مطمئن بود كه ميتوان از مسموميت با سرب جلوگيري كرد، اگر حجم گرد و غبار منتشره در محل كار كاهش يابد. او بعنوان يک متخصص بهداشت صنعتي فكر كرد و فرايند كار را فهميد و منابع و مقدار تماس و راه حل مساله را شناسايي كرد. بهداشت صنعتي كه با اين نام در اواخر قرن بيستم شناخته شده، واقعاً تا سالهاي ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ شروع نشده بود تا زمانيكه كار پيشگاماني چون آليس هميلتون با مهندسي و شيمي كامل گرديد.
در واحد تولیدی اشجع باطری موضوع کاملا فرق میکند واحدهای بهداشتی و HSE بدون در نظر گرفتن سلامتی کارکنان و سلامتی محیط زیست کاملا به نفع منافع و سود شرکت کار می کنند درصد سرب کارگران را حد الامکان محفوظ نگاه می دارند و کارگران را از خطرات آن آگاه نمیکنند.
حتی طب کار و پزشک مورد اعتماد همین شرکت دکتر زارعی نیز به کارگران در مرحله بدوی بعد از معاینات اولیه دروغ می گوید و کارگران را از خطرات کار در فضای کاملا سربی آگاه نمی کند.
در کل میتوان نتیجه گرفت محرومیت، فقر و بی کاری در شهرهای مختلف آذربایجان سیاست از پیش تعیین شده و خط مشی جمهوری اسلامی ایران برای کنترل و زیر سلطه نگه داشتن آذربایجان است. و نیز نتیجه اشتغال زایی و رونق توسعه در استانهای کمتر توسعه یافته با سیاستهای تبعیض آمیز جمهوری اسلامی گره خورده است.
