گادتب: پس از انتخابات شوراهای شهری در ایران، منطقه آذربایجان غربی شاهد تنش های قومیتی آشکار و پنهان بوده است که در طی ماه اخیر با شعله ورتر شدن مسئله قومی در شهرستان نقده (سولدوز) نمود عینی یافته است. این شهرستان که به خاطر بافت جمعیتی خود روزهای تلخ سال ۱۳۵۸ را نیز در حافظه تاریخی خود دارد، صحنه کشمکش های قومی بوده است. دو حادثه برخاسته از نزاع شخصی و خانوادگی در این شهرستان منطقه را تبدیل به منطقه امنیتی کرده است. در این راستا، جمعی از گروههای کُردی با ورود به منازل تُرک های آذربایجانی آنها را مورد تهدید قرار داده و از آنها خواسته اند که خاک منطقه را ترک کنند چرا که به اعتقاد آنها آذربایجان غربی بخشی از کردستان میباشد. کردستان نامیدن آذربایجان غربی موضوع جدیدی نبوده و مورد توجه گروه های کُردی و همچنین برخی از گروههای ملی و منطقهای بوده است. اما قابلیت اجرای این پروژه، علاوه بر تداوم آن مورد بحث و تردید می باشد.
در این نوشته کوتاه به چند نکته در باب تداوم چنین سیاستی خواهیم پرداخت.
الف: در صورت ادعای ارضی گروههای کُردی در آذربایجان غربی، محتمل ترین واکنش از سوی نیروهای امنیتی شمال غرب خواهد بود چرا که در کنار همراهی با مبانی حکومتی جمهوری اسلامی از جمله تشیع و ولایت، به مسئله کُردی آذربایجان غربی حسیاست بالایی دارند. هدف قرار دادن مواضع گروه های تروریستی حدکا در مناطق مرزی و داخل خاک عراق طی چند روز اخیر را می توان در راستای این حساسیت بررسی کرد.
ب: در صورت عدم تحرک واکنش کافی از سوی نیروهای امنیتی در شمال غرب، واکنش ها به سطح فردی و مردمی رسیده و فشار افکار عمومی باعث شکل گیری فرایند های جدید در ژئوپلیتیک منطقه خواهد شد. در بحث جنگ دوم قره باغ نیز شاهد آن بودیم که علی رغم پیروزی قاطع نیروهای جمهوری آذربایجان علیه ارمنستان، به دلیل عدم حمایت قاطع ایران از جمهوری آذربایجان و زمزمههایی مبنی بر حمایت این کشور از ارامنه، مناطق شمال غرب و حتی تهران که دارای بار جمعیتی بالای تُرکهای آذربایجان می باشند امنیتی و متشنج شد. ناگفته پیداست که چنین حساسیتی درباره آذربایجان غربی به مراتب بیشتر از مسئله قره باغ در آن سوی مرزهای ارس میباشد.
ج: در صورت ناکامی دو مورد یاد شده، تحولات مربوط به شکل گیری کردستان در آذربایجان غربی، پای ترکیه را خواسته و ناخواسته به میان خواهد کشید. ترکیه در جنگ دوم قرهباغ نشان داد که به مرزهای شرقی و تداوم ارتباط خود با گروههای هم تبار علاقه مند و مصمم است و برای حمایت از جمهوری آذربایجان از تنش با کشوری در ابعاد روسیه نیز ابایی ندارد. بسته شدن مرزهای شرقی ترکیه به دست گروه های کُردی بدون شک مهمترین مسئله امنیتی ترکیه خواهد بود و واکنش میدانی آن اجتناب ناپذیر خواهد بود.
مطالعات اوراسیا-خاورمیانه