ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: زبان زیبای مادری ما تُرکی (تورکی، تورکجه) از جمله قاعده‌مندترین زبان‌های دنیاست
اصلی‌ترین این قواعد، قانون هماهنگی اصوات است، بدین ترتیب که:
در زبان ترکی آذربایجانی ما نُه مصوت (حرف صدادار داریم): .
آ، او، او، ای
اَ، ائ، اؤ، او، ای
a, o, u, ı
ə, e, ö, ü, i
.از این مصوت‌ها چهارتایش “قالین” (ضخیم) و پنج تایش “اینجه” (ظریف) است. قانون کلی این است که در یک کلمه ترکی یا مصوت‌های قالین می‌آیند و یا اینجه. در یک کلمه نمی‌شود که دو صدای قالین و اینجه کنار هم بیایند
مثال برای قالین: اوتانیبلار utanıblar
مثال برای اینجه: اؤلدوروبلر öldürüblər
.پ.ن.یک. ما به طور طبیعی این قانون را در صحبت کردنمان رعایت می‌کنیم. البته در بعضی شهرها در لهجه محلی این قانون رعایت نمی‌شود، اما در نوشتار ترکی باید رعایت شود. مثلا نوشتار صحیح فعل رفتن “گئتمک” است. تبریزی‌ها اما گئتماخ می‌گویند.
پ.ن.دو. در برخی کلمات به طور استثنایی این قانون رعایت نمی‌شود مثلا ایلان (مار) که مصوت اینجه ای با مصوت قالین آ همراه شده است.
İlan
.دو فعل اوتورماق (نشستن) و اؤتورمک (وِل کردن) مثال خوبی برای نشان دادن این قانون است
Oturmaq – ötürmək
علیرضا مقدم
