ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: به گزارش مرکز خبر گادتب، در روزهای گذشته و پس از اعتصاب پنج‌روزه کارگران معدن مس سونگون ورزقان، نهادهای امنیتی با همکاری مدیران مجتمع مس سونگون، اقدام به بازداشت دست‌کم ۲۰ کارگر این معدن کرده‌اند.
بر اساس گزارش‌های رسیده به ” صفحه تلگرامی عباس لسانی”، اعتصاب کارگران معدن مس سونگون در اعتراض به بازداشت دو تن از نمایندگان کارگران توسط نیروهای امنیتی آغاز شد. به گفته یک منبع آگاه، پیش از آغاز آخرین دور از اعتصاب کارگران، مدیرعامل شرکت ملی مس باهدف عزل «جهانگیر رضوی»، مدیر معدن مس سونگون، برنامه سفر به ورزقان را داشت. به همین دلیل رضوی برای ماندن در سمت خود با کمک «جلیل اصلانی»، مدیر حراست معدن مس سونگون و با آگاهی از خشم کارگران نسبت به عملی نشدن وعده‌های مسئولین درباره مطالباتی که سال گذشته نیز بارها موجب اعتصاب کارگران شده بود، تلاش کرد با تحریک کارگران و ایجاد تنش در معدن، مانع از عزل خود شود.
به گفته این منبع آگاه به ” صفحه اطلاع رسانی عباس لسانی” ، روز سه‌شنبه ۱۴ تیر ۱۴۰۰، جلیل اصلانی که از مدیران بازنشسته وزارت اطلاعات است، دو تن از نمایندگان کارگران را به بهانه گفتگو پیرامون مطالبات کارگران، به دفتر خود دعوت و در هماهنگی با حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی، آن‌ها را بازداشت و به زندان اهر منتقل کرد و سایر کارگران معدن مس سونگون نیز در حمایت از کارگران بازداشت‌شده، با تعطیل کردن کار اقدام به اعتصاب کردند. در جریان این اعتصاب پنج‌روزه نهادهای امنیتی و مدیریت مجتمع مس با همکاری دستگاه‌های دولتی ازجمله استانداری، اداره کار استان و فرمانداری ورزقان به سرکوب کارگران پرداختند و هشت تن از کارگران را نیز بازداشت کردند. نهایتاً شامگاه ۱۸ تیرماه معاون سیاسی استاندار، رئیس اداره کار استان، فرماندار ورزقان و مدیران و فرماندهان امنیتی و انتظامی منطقه در محل شرکت حاضر شدند و ضمن تهدید کارگران، وعده‌ی پیگیری خواسته‌های آن‌ها و همچنین آزادی همکارانشان را دادند که پس‌ازآن، کارگران به اعتصاب خاتمه داده به سر کار بازگشتند.
بااین‌وجود و به‌رغم وعده مسئولین درباره پیگیری مطالبات کارگران و آزادی افراد بازداشت‌شده، اتحاد آزاد کارگران ایران گزارش کرده است که در چند روز گذشته بازداشت‌ها ادامه داشته و دست‌کم به ۲۰ تن رسیده است. این اتحادیه اسامی بازداشت‌شدگان را کاظم شاهی، صالح محمدی، محمد محمودی، اسماعیل عبادی و حاج زیاد محمودی، ولی‌الله محمودی، ارشد کاظم پور، جعفر عباسپور، مهرداد منفرد، فرزاد زالی زاده، اسماعیل ایزدخواه و آقایان خدایی و صالحی عنوان کرده است.
بنا به اطلاع صفحه مذکور، بازداشت بهنام زارعی، فعال محیط‌زیست اهل ورزقان را مرتبط با اعتصاب اخیر کارگران معدن سونگون، معرفی کرده‌اند. مأموران اداره اطلاعات شهرستان اهر، صبح روز ۱۸تیر۱۴۰۱، بهنام زارعی را در روستای «کؤهنه‌لی» شهرستان ورزقان بازداشت کردند. به‌رغم گذشت نزدیک به دو هفته از زمان بازداشت آقای زراعی، کماکان اطلاعی از دلایل بازداشت ، عنوان اتهامی و محل نگهداری او در دست نیست.
اعتصاب اخیر کارگران معدن سونگون پنجمین اعتصاب دسته‌جمعی آن‌ها در دو سال گذشته است. آن‌ها خواهان اجرای کامل طرح طبقه‌بندی مشاغل، رفع تبعیض بین پرسنل رسمی و شرکت‌های اقماری معدن، تشکیل شورای کارگری و… هستند.
معدن مس سونگون در شهرستان ورزقان و در شمال استان آذربایجان شرقی واقع‌شده است. این معدن بر روی کمربند مس شمال غرب قرارگرفته و با بیش از دو میلیارد تن حجم ذخیره زمین‌شناسی شناسایی‌شده، بزرگ‌ترین معدن مس خاورمیانه است. سنگ مس این معدن نیز با عیار ۶۱ درصد یکی از غنی‌ترین معادن مس ایران است. در این معدن غیر از فلز باارزش مس، مواد معدنی مولیبدن، طلا، نقره و دیگر عناصر با اهمیت به‌صورت فلزات همراه وجود دارد.
به گفته «الله‌وردی دهقانی»، نماینده ورزقان در مجلس شورای اسلامی، معدن مس سونگون سالانه دارای ۲۵ هزار میلیارد تومان درآمد است. دهقانی، پیش‌تر نیز در پستی اینستاگرامی با استناد به گزارش شرکت ملی مس، سهم معدن مس سونگون از ذخایر کل معادن فعال شرکت ملی مس را ۵۱.۲درصد و سهم کل معادن کرمان را ۴۸.۸درصد عنوان کرده بود. او سهم معدن مس سونگون از ذخایر قابل معدنکاری و استخراج شرکت ملی مس را نیز ۵۶درصد و سهم معادن کرمان را ۴۴درصد اعلام کرده بود. این نماینده مجلس در بخش دیگری از این پست نوشته بود: «مدیران شرکت ملی مس در سرمایه‌گذاری‌ها و توسعه‌ها و عمران و آبادانی‌ها و کمک‌های بلاعوض و سپرده‌های بانکی و مالیات و…. سهم شهرستان ورزقان و استان [آذربایجان شرقی] را در حد ۵درصد نیز پرداخت نکرده و نمی‌کند!»
پست اینستاگرامی الله‌وردی دهقانی در پاسخ به ادعای «محمدرضا پور ابراهیمی»، نماینده کرمان در مجلس، منتشرشده بود. محمدرضا پور ابراهیمی در سخنرانی خود در مجلس، سهم معادن استان کرمان از شرکت ملی مس را ۸۰ درصد عنوان کرده و گفته بود: «انتقال منابع مالی از شرکت ملی مس [به آذربایجان] خیانت به مردم کرمان است.»
معدن مس سونگون به‌رغم درآمد سالانه سرشار، به دلیل عدم سرمایه‌گذاری شرکت ملی مس در صنایع پایین‌دستی در ورزقان و انتقال مواد استخراج‌شده به‌صورت خام به کرمان، نتوانسته تغییری محسوس در توسعه اقتصادی این منطقه داشته باشد. بنا بر اعلام مدیرکل «کمیته امداد امام خمینی» آذربایجان شرقی، ۱۱ درصد مردم شهرستان ورزقان تحت پوشش این کمیته هستند و حتی کلاس‌های درس برخی از مدارس روستایی این شهرستان در کانکس برگزار می‌شود.
اکنون شهرستان ورزقان یکی از مناطق محروم و کم‌تر توسعه‌یافته ایران است. عدم استخدام مردم بومی در معدن، تخریب روستای سونگون بدون به انجام رساندن تعهدات مالی و تخریب قبرستان این روستا علی‌رغم مخالفت و اعتراض مردم، تخریب بخش وسیعی از مراتع و جنگل‌های قاراداغ و رها‌سازی پساب‌های معدن در رودخانه ایلقناچای و آلوده کردن آب‌های زیر و روسطحی منطقه، نصیب مردم ورزقان از معدن مس سونگون است و تهدید، اخراج و بازداشت کارگران فعلی معدن نیز سهم کارگران معدن مس سونگون از این ثروت ملی آذربایجان.
