ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: ۲۹ سازمان اجتماعی فعال در جمهوری آذربایجان به سازمان ملل متحد و جامعه بین المللی در رابطه با آلودگی رودخانه ارس مراجعه کردند.
این درخواست نیازمند رسیدگی فوری به فاجعه زیست محیطی ناشی از صنعت معدن جمهوری ارمنستان است که تأثیر منطقه ای و جهانی بر اکوسیستم همگانی روی زمین دارد. (شواهد و حقایق مستدل پیوست شده است)
آلودگی رود ارس به مواد رادیواکتیو و فلزات سنگین که منشا اصلی آن، تداوم فعالیت های معدنی و نیروگاه هسته‌ای متسامور در ارمنستان می باشد، تاثیرات زیادی در “افزایش بیماری و سرطان به ویژه سرطان معده” میان حاشیه‌نشینان کرانه‌های ارس بوجود آورده ومنجر به تخریب اکوسیستم در منطقه مرزی ارمنستان با آذربایجان شده است که این مسئله نه تنها برای محیط زیست ارمنستان، بلکه برای کشورهای همسایه نیز تهدید جدی است. آسیب های زیست محیطی ناشی از فعالیت های معدنی، سلامت و رفاه جوامع را در هر دو کشور تهدید می کند.
ریختن این پساب ها به رودخانه ارس، حیات وحش و مزارع بزرگ رودخانه را که از آب آن برای آبیاری استفاده می کنند، با خطر جدی مواجه می کند. آسیب های احتمالی به منابع آب آشامیدنی خطراتی را برای سلامت انسان و امنیت آب ایجاد می کند که می تواند منجر به گسترش بیماری های عفونی در مناطق فرامرزی شود. این وضعیت می تواند یک بحران جدی برای بهداشت عمومی در آذربایجان و ارمنستان ایجاد کند.
در حال حاضر، ارمنستان در چارچوب برنامه “EU4Environment” برای توسعه صنعت سبز با همکاری اروپای شرقی از اتحادیه اروپا کمک های مالی دریافت می کند. ما از اتحادیه اروپا می خواهیم اطمینان حاصل کند که این منابع مالی نه برای اجرای فعالیت ها و اهداف مورد نظر بلکه برای تخریب طبیعت و برهم زدن تعادل اکولوژیکی در منطقه استفاده می شود.
ما می دانیم که سازمان ملل متحد و نهادهای بین المللی و منطقه ای که در زیر فهرست شده اند نقش مهمی در حل مشکلات زیست محیطی ایفا می کنند و می توانند در حل مشکلات زیست محیطی ایجاد شده توسط ارمنستان راهگشا باشند.
ما بر این باوریم که سازمان ملل و سایر نهادها می توانند مذاکرات دیپلماتیک و گفتگوهای بین کشورهای آسیب دیده را برای حل مشکلات زیست محیطی تسهیل کنند.
آنها می توانند به عنوان میانجی، برای توسعه گفت وگو و همکاری در یافتن راه حل های سودمند متقابل عمل کنند و همچنین سازمان های غیردولتی بین المللی و نمایندگان جامعه مدنی از کشورهای منطقه (از جمله سازمان های غیردولتی گرجستان و آذربایجان) را برای درک میزان آسیب و راه حل های بالقوه برای محیط زیست مشارکت دهند. با انجام ارزیابی می توانند تخصص فنی ارائه دهند. ما از این سازمان ها درخواست می کنیم تا ارمنستان را به رعایت کنوانسیون های زیست محیطی موجود فراخوانند. ما از آنها می خواهیم که بر فعالیت های شرکت های صنعتی در ارمنستان نظارت داشته باشند و از رعایت هنجارهای زیست محیطی بین المللی اطمینان حاصل کنند.”
صنعت معدن در ارمنستان اکثرا غیراستاندارد بوده و استانداردهای زیست محیطی و همچنین کنوانسیون های سازمان ملل را نقض می کند، از جمله:
۱. کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد حفاظت و استفاده از جریان های آبی فرامرزی و دریاچه های بین المللی – کنوانسیون هلسینکی مصوب ۱۷ مارس ۱۹۹۲ بر حفاظت و استفاده از آب های مشترک و دریاچه های بین المللی تمرکز دارد. طبق مفاد این کنوانسیون، طرفین باید در مواقعی که فعالیت‌های انسانی موجب تغییرات در آب‌های فرامرزی و ایجاد اثرات نامطلوب زیست‌محیطی می شود، همکاری کنند. با این حال، ارمنستان قوانین و اصول این کنوانسیون را با ایجاد آسیب های زیست محیطی در آب های فرامرزی نقض می کند.
۲. کمیسیون اقتصادی سازمان ملل متحد برای اروپا درباره «آب و سلامت»،که این پروتکل که بخشی از کنوانسیون حفاظت و استفاده از جریان‌های آبی فرامرزی و دریاچه‌های بین‌المللی کمیسیون اقتصادی سازمان ملل متحد برای اروپا است، توجه ویژه‌ای به پیشگیری و کنترل حفاظت از اکوسیستم‌های آبی دارد. طرف های پروتکل باید برای کاهش بیماری های مرتبط با کیفیت آب آشامیدنی، ازتخلیه و کارایی سیستم های تامین آب و تصفیه فاضلاب استفاده کنند. ارمنستان به عنوان یکی از امضاکنندگان پروتکل، به تعهدات خود در مورد عملیات معدنی که به جریان‌های آب و دریاچه‌های فرامرزی آسیب می‌رساند، عمل نمیکند.
۳. کنوانسیون بازل، کمیسیون اقتصادی سازمان ملل متحد برای اروپا در مورد کنترل و دفع زباله های خطرناک و حمل و نقل فرامرزی و حفاظت از سلامت انسان و محیط زیست در برابر اثرات منفی زباله های خطرناک است. ارمنستان، یکی از امضا کنندگان کنوانسیون، با آسیب رساندن به محیط زیست با زباله های خطرناک صنعت معدن، الزامات کنوانسیون را رعایت نمی کند.
۴. کنوانسیون سازمان ملل در مورد آلودگی هوا، که هدف از تصویب و اجرای کنوانسیون و پروتکل‌های آن، کاهش اثرات بهداشتی و زیست‌محیطی برای بسیاری از طرف‌ها نسبت به اقدامات یکجانبه است. ارمنستان تاکنون ابتکار عمل برای انجام مذاکرات در مورد آلودگی طولانی مدت جو مربوط به صنعت معدن را نداشته است.
۵. کنوانسیون کمیسیون اقتصادی سازمان ملل متحد برای اروپا در مورد ارزیابی اثرات زیست محیطی در زمینه فرامرزی (کنوانسیون اسپو) یکی از اسناد نقض شده توسط ارمنستان است. کنوانسیون اسپو به رسمیت می‌شناسد که مسائل زیست‌محیطی فراتر از مرزهای ملی است و بر ضرورت مذاکرات بین‌المللی، درمواقعی که این مسائل بر چندین کشور فرامرزی تأثیر می‌گذارد تأکید می‌کند. کارهای ساخت و ساز ارمنستان در مرز بدون توافق طرف آذربایجانی نقض آشکار کنوانسیون اسپو ۱۹۹۱ است که ارزیابی اثرات زیست محیطی را در زمینه های فرامرزی ارائه می کند.
۶. ارمنستان با ارتکاب این جنایات زیست محیطی، اهداف در نظرگرفته شده و سازمان ملل متحد برای توسعه پایدار ، به ویژه هدف سوم “سلامت و رفاه خوب”، ششم “آب پاک و بهداشت”، دوازدهم “تولید و مصرف مسئولانه” را نقض می کند، همچنین با هدفهای سیزدهم “مبارزه با پیامدهای تغییرات آب و هوایی” و پانزدهم “حفاظت از اکوسیستم زمین” راقبول نمیکند.
۷. اصول راهنمای سازمان ملل در زمینه تجارت و حقوق بشر که چارچوبی را برای ترویج رفتار مسئولانه در تجارت از جمله صنعت معدن ایجاد می کند. این اصول بر لزوم حمایت شرکت ها از حقوق بشر، جلوگیری از اثرات منفی زیست محیطی و برقراری ارتباط با جوامع آسیب دیده به شیوه ای شفاف و فراگیر تاکید می کند. ما همچنین از شرکت‌ها می‌خواهیم که خطرات فوق را بپذیرند و از حمایت از صنعت معدن که تأثیر منفی زیادی بر محیط‌زیست دارد، دست بردارند.
۸. کنوانسیون آرهوس نقش مهمی در تضمین دسترسی به اطلاعات، مشارکت عمومی و عدالت در مسائل زیست محیطی ایفا می کند. ارمنستان، یکی از امضاکنندگان این کنوانسیون، باید تعهدات خود را با اطمینان از دریافت اطلاعات مربوط به فعالیت‌های معدنی، مشارکت در فرآیندهای تصمیم‌گیری و راه‌های حذف آسیب‌های زیست‌محیطی، انجام دهد.
با توجه به نقض هنجارها و اصول بین‌المللی، ما از سازمان ملل متحد و سایر سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای می‌خواهیم که به نقض مداوم محیط زیست ارمنستان پایان داده شود و به بلایای زیست‌محیطی ذکر شده در بالا واکنش مناسب نشان دهند.
