ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: یکی از مناطق تاریخی آزربایجان منطقه تورغای یا تورغی بوده که بعدها با کوچ طوایف کُرد، نام مکریان را به سبب سکونت ایل مکری به خود گرفته است.
وجه_تسمیه:
منطقه‌ی تورغای واژه‌ایی تورکیست
در لغتنامه‌ی دهخدا معنای “تورغای یا تورغی به معنای شانه‌به‌سر یا هدهد آمده است. این واژه‌ی تورکی وارد زبان کوردی نیز شده که در واقع این زبان واژه‌های بسیاری از زبان تورکی به عاریت گرفته است.(کلمات_تورکی)
تورغای یا تورغی واژه‌ی تاریخی‌ست که به محدوده جیغاتی‌چای قوشاچای تا خانا (پیرانشهر فعلی) که در حدود ۴۰۰ پاره قریه بوده اطلاق می‌شده است.
در اسناد تاریخی آمده است که در دوره تیموریان بین ۶۰ الی ۷۰ نفر از منطقه‌ی تورغای گرد آمده و به دیدار شیخ صفی الدین اردبیلی می‌روند.
سیل اولین کوچ عشایر کورد مکری از شهرزور عراق به داخل خاک آزربایجان توسط شرفخان_بدلیسی تاریخ نگار کورد در اوایل دوره نادرشاه ثبت شده است.
جالبترین نکته در این رابطه وجود بیش از ۴۰ روستا با نام تورکی در سویوق بولاق (مهاباد فعلی) و بیش از ۷۰ روستا با نام تورکی در بئی‌کندی (بوکان فعلی) است و مهمترین نکته اینکه قبل از تغییر نام مهاباد، این شهر با نام سویوخ_بولاغ / ساوجبلاغ شناخته می‌شد.
در این رابطه مطلبی را هم از ابراهیم ساوالان تقدیم می نماییم:
تماشای کوه تُرغه/ طرغه در شهرستان بوکان دلتنگی‌ها را زدوده و نوعی نشاط و سکون به فرد می‌بخشد.
لغتنامه دهخدا تُرغی یا تُرغای را لغتی ترکی به معنی پرنده‌ای بزرگتر از گنجشک نوشته که فکر می‌کنم در فارسی به آن هوبره می‌گویند.
تلفظ صحیح نام این پرنده قهوه‌ای رنگ که در یونجه‌زارها لانه می‌کند تورغای و توراغای است. بختیار وهابزاده در شعری می‌گوید:
«هئچ گؤروبسن توراغایی قارغا کیمی قاقا دئیه» آیا دیده‌ای که توراغای مانند کلاغ قارقار کند؟ پس من چرا به زبان دیگری آواز سردهم؟
تُرغای در گذشته نام محال بزرگی بوده که امروزه تنها در نام این کوه و پسوند فامیلی برخی از ساکنان آن منطقه مانند کاشی و سنگ محمد طُرغه به یادگار مانده است و همین حضور به عنوان پسوند فامیلی نشانگر آنست که این لغت درگذشته نام منطقه بوده است.
دکتر پرویز عقلمند؛ استاد تاریخ دانشگاه اورمیه در کتاب مشاهیر علمی و فرهنگی آذربایجان‌غربی (ص۸) می‌نویسد که محال تُرغای شامل چهارصد قریه از جغاتو تا حدود پیرانشهر بوده است.
از آنجا که تورغای/تورقای نام پرنده‌ای زیباست از این لغت برای نامگذاری دختران و پسران نیز استفاده شده است، علاوه بر آن لغتنامه‌های قدیم تورغای را نشان شریف همایونی دانسته‌اند که با نوعی خط تزیینی به صورت خطوط در هم پیچیده و معمولا قوسی شکل، نام و القاب خاقان ترک را در آن نوشته و امضا می‌کردند.
