نادرلو: مته خان کیست

گادتب: مته خان اولین فرمانروایی بود که ملت های آسیا را در طول تاریخ زیر یک سقف واحد جمع کرد ، از اقیانوس آرام تا خزر ، از کشمیر تا سیبری شمالی یک کشور بزرگ تأسیس کرد.

مورخین عثمانی مته خان را همان اوغوز خان میدانستند ، در سال 234 قبل از میلاد متولد شد. محل تولد وی دقیقاً مشخص نیست.  مته خان در سال 209 ق م میلاد به تخت نشست  و در 174ق م میلاد درگذشت.

درباره نام مته خان باید بگویم که به معنی (بهادر : دلیر، شجاع) است .

پدر مته خان ، مته خان را از جانشینی عزل میکند و او را در میان قوم یئنچی میفرستد به خیال انکه یئنچی ها مته خان را میکشند مته خان نیز که از جریان با خبر میشود به طرفداران خود را جمع میکند و با لشکر 10,000 نفری به پدر خود حمله میکند و او و طرفدارانش را شکست میدهد و به حکومت میرسد.

همسایه شرقی هون ها دونگهو ها جهت صلح از هون ها خاستار زمین های بین دو حکومت شدند بزرگان دولت هون با این امر موافق بودند ولی مته خان قبول نمیکند و میگوید (چیزی که متعلق به ملت است قابل بخشش نیست ) و به سمت آنها حرکت میکند آنها را به سختی شکست میدهد . بعد از ان به یوئچی ها حمله میکند و انها را مطیع خود میکند و تمام اراضي شمال سد چین را فتح میکند و بعد به شمال حرکت میکند و بخش دیگری از طوایف هون و قرقیز ها تحت حاکمیت میگیرد و بعد از ان به ایالت شانسی چین حمله میکند و ایالت شانسی د، تایی ژوان و سین شان را تصرف میکند بعد از ان امپراطور چین (سلسله هان) به هون ها حمله میکند اما شکست میخورد و محاصره میشود سپس امپراطور برای نجات دادن خودش از دست مته خان  مته خان  هدیه هایی همراه با پیشنهاداتی جهت دادن بخشی از ارضی به مته خان میدهد و این جواب میدهد و

از انجا نجات پیدا میکند بعد از ان مته خان بیشتر پیشروی میکند و اراضي بیشتری را فتح میکند امپراطور چین هم که قدرت مقابله با تورکهای هون را نداشت مقاماتش او را راضي میکنند که دختر خود را جهت صلح به مته خان بدهد اما در منابع چینی چنین زکر شده که امپراطور یکی از جاریه های خود را میفرستد و سالیانه مقدار معینی باج و خراج به امپراطوری تورک اسیا هون پرداخت میکند

و مته خان به غرب و جنوب غرب پیشروی میکند .