نگاه به تنش بی پایان ترکیه و یونان

گادتب: ترکیه و یونان به عنوان دو کشور همسایه و دارای خطوط ساحلی مشترک در دریای اژه همواره روابط متلاطمی را پشت سر گذاشته اند و نقطه اوج این اختلافات را می توان ورود ارتش ترکیه در سال ۱۹۷۴ و تقسیم جزیره قبرس به دو منطقه ترک و یونانی نشین دانست. روابط دو کشور همواره ترکیبی از «تضاد و همکاری محدود» بوده اما تحولات هفته های اخیر نشان می دهد که مولفه تضاد روابط سنگینی می کند و تنش ها به اوج خود رسیده است. در این نوشته به علت و معلول و دیدگاه دو کشور درباره تنش‌های اخیر خواهیم پرداخت.

دیدگاه یونان:

گفتمان مخالفت و ستیز با ترکیه همواره یکی از بحث های سیاست داخلی و سیاست خارجی یونان بوده است، به گونه ای که رد پای این سیاست را می‌توان در انتخابات ملی و حتی محلی نیز مشاهده کرد. مقامات یونان بر این باورند که ترکیه خود را برای تصرف جزایر متعلق به یونان در دریای اژه آماده می کند و بنابر اعتقاد آنها حمله ترکیه به یونان دیر یا زود انجام خواهد گرفت. در این راستا، ارتش و مقامات امنیتی یونان دستور حفر خندق در مناطق مرزی دو کشور را صادر کرده اند و خط خندق مذکور که ساخت آن از ۱۵ سال پیش آغاز شده است امروز روز با قدرت بیشتری در حال تداوم است، گفته می‌شود این خندق که ۱۳۵ کیلومتر طول و ۷ متر عمق دارد برای ممانعت از ورود نیروی زمینی ترکیه طراحی شده است. همچنین علی رغم بحران مالی دهه اخیر یونان، این کشور برای توازن بخشی با نیروی نظامی ترکیه تصمیم به خریدهای کلان نظامی گرفته و با فرانسه «معاهده مدافعه مشترک» نیز امضا کرده است که امری نسبتاً عجیب است چرا که دو کشور عضو ناتو بوده و برای مدافع از یکدیگر ذاتا متعهد هستند؛ و ناگفته پیداست که امضای چنین پیمان درون پیمانی مشخصا علیه ترکیه می باشد. رسانه های یونان ادعا دارند که ترکیه در رزمایش اخیر خود اعزام نیرو و تصرف جزایر یونان را شبیه سازی کرده و نیروهای ویژه جمهوری آذربایجان را نیز در این باره تعلیم داده است و حمله ترکیه با همراهی کماندوهای جمهوری آذربایجان خواهد بود.

دیدگاه ترکیه:

در مقابل نیز ترکیه بر این باور است که یونان در پی تنش می باشد و افزایش حق حاکمیت ساحلی یونان بر جزایر واقع در دریای اژه از ۶ مایل به ۱۲ مایل  نقض حاکمیت و محدود کردن غیر قابل قبول ترکیه در دریای مذکور می باشد. ترکیه بر این باور است که یونان با ایجاد ائتلاف غربی-مسیحی همانند وقایع منتهی به سال ۱۹۷۴ در پی گسترش ارضی در منطقه مذکور می باشد. مهمترین انتقاد ترکیه را می توان ادعای ۱۲ مایلی یونان در دریای اژه نامید. یونان در سواحل آن سوی مرزهای خود و در مجاورت ایتالیا این ادعا را عملی کرده و از ۶ مایل به ۱۲ مایل رسانده است و هم اکنون می خواهد همان سیاست را در قبال دریای اژه (همسایگی ترکیه) نیز اجرایی کند. بنا بر محاسبات انجام گرفته از سوریه اندیشکده‌های نظامی ترکیه، با افزایش هر ۱ مایل در دریای اژه، ترکیه حدود ۱۳ درصد از حق مالکیت و منطقه منحصر اقتصادی را از دست میدهد و با اجرای قانون ۱۲ مایل، یونان صاحب تمامی مالکیت دریایی و هوایی در دریای اژه خواهد بود و با حذف دریای آزاد، ترکیه عملاً از هرگونه حقی در در این منطقه محروم خواهد بود. از آنجایی که حریم هوایی نیز مطابق با حریم دریای تعیین می شود، در صورت اجرای آن، ترکیه عملاً حق پرواز در دریای اژه را نیز از دست خواهد داد و کل حاکمیت ترکیه به خلیج آنتالیا محدود خواهد بود.

بهره سخن:

اگرچه که مطالعه سیر تاریخی روابط یونان و ترکیه حاکی از آن است که تنش میان دو کشور دارای سابقه طولانی می باشد و داشتن تنش به معنای وقوع جنگ نیست اما باید ازعان داشت که دو کشور به سمت جنگ پیش می روند و در صورت اجرای حق مالکیت ۱۲ مایلی یونان بر دریای اژه، جنگ اجتناب ناپذیر خواهد بود. در این راستا مدل مشابهی همانند آنچه که میان روسیه و اوکراین میگذرد نیز در حال وقوع است و آمریکا دو کشور را به سمت جنگ سوق می دهد، جنگی که در صورت وقوع، میتواند به تحریم گسترده ترکیه از سوی آمریکا و آسیب جدی اقتصادی این کشور و تصرف بخش هایی از جزایر یونان در دریای اژه از سوی ترکیه منتهی شود…

مطالعات اوراسیا-خاورمیانه