ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: روسیا و غرب دؤولت‌لری‌نین (اینگیلتره، فرانسا، آمریکا و سایر) الینده آلته چئوریلن ائرمنی‌لر، اونلارین کمگی ایله سون ایکی یوز ایلده آذربایجان و تورکیه اراضی‌سینده تورکلره قارشی دهشتلی سویقیریم‌لار تؤردیبلر.
1905-1907-جی ایللردن سونرا ائرمنی‌لر 1918-جی ایلده ده تورک‌لرین یاشادیغی عثمانلی دؤولتی‌نین شرق حیسه‌سی و بوتؤو آذربایجان (گونئی و قوزئی آذربایجان) اراضی‌سینده یوز مین‌لرله تورکو سویقیریما معروض قویوب‌لار. بوندان مقصد ایسه 3 دنیز آراسیندا یئرلشن آذربایجان و تورکیه اراضی‌لرینده خیا‌لی “بؤیوک ائرمنیستان” یاراتماق ایدی. لاکین بو اراضی‌لر آذربایجان و تورکیه اراضیسی اولدوغو اوچون بورادا یاشایان اها‌لی ده تورک‌لردن عبارت ایدی. بو اراضی‌نین یالنیز چوخ آز حیسه‌سینه آز سایدا ائرمنی، آیسور و کورد کؤچمکده ایدی. اونا گؤره ده بورادا یاشایان آذربایجان تورکلرینی قیرماق و نتیجه‌ده دئموقرافیک ده ییشیکلییه نایل اولماقلا ائرمنی‌لره و یا اونلارلا بیرلشن آیسور و کوردلره دؤولت قورماغا رئال شرایط یاراتماغا چالیشدیلار. بونون نتیجه‌سینده ایسه شرقی آنادولو و آذربایجان اراضی‌لرینده تورکلره قارشی سویقیریم تؤردیلدی.
ائرمنی‌لر سویقیریم تؤرتمه پلان‌لارینین ایجراسی ایستیقامتینده غرب و روسیانین یاردیمی ایله آیسورلارلا بیرلیکده بیرلشمیش ائرمنی-آیسور سلاحلی دسته‌لرینی یارا‌داندان سونرا کوردلری ده اونلارا بیرلشدیرمه یی قارشییا مقصد قویدولار. لاکین کورد دسته‌لری اونلارا بیرلشمه‌سه‌لر ده، همین کوردلرین باش‌چی‌سی ایسماعیل آغا سیمیتقو آیریجا گونئی آذربایجاندا سویقیریم و غارت تؤرتمکدن علاوه آذربایجان تورک‌لری‌نین ائرمنی-آیسور سلاحلی دسته‌لری طرفین‌دن تؤره‌دیلن سویقیریمیندا دا منفی رول اوینامیش‌دیر. او اؤزونون تؤرتدیگی قتل و غارت‌دن علاوه بیرلشمیش ائرمنی-آیسور سلاحلی دسته‌سی‌نین باشچی‌لارین‌دان بیری اولان بنیامین مارشیمونو 1918-جی ایلین مارت آییندا اؤلدورمکله آذربایجان تورک‌لری‌نین ائرمنی و آیسورلار طرفین‌دن قیصاص مقصدیله داها کسکین قتل عام ائدیلمه‌سینه سبب اولموش‌دور. سیمیتقونون محض بو مکیرلی پلانی نتیجه‌سینده، سالماسین کؤهنه شهر بؤلگه‌سی و اورمیادا ایل آخیر چرشنبه‌دن آذربایجان تورک‌لرینه قارشی ائرمنی-آیسور دسته‌لری‌نین یئنی سویقیریم دالغاسی باشلاندی. قارا چرشنبه کیمی تاریخه دوشن بو سویقیریمین تکجه 3 گونونده اورمیادا 15 مین نفردن چوخ آذربایجان تورکو، کؤهنه شهر اها‌لی‌سی‌نین ایسه اکثری قتل عام ائدیلدی.
آذربایجانا هوجوم ائدن و آذربایجان اراضی‌لرینه گؤز تیکن ائرمنی‌لر، آیسورلار و کوردلر تکجه 20-جی عصرین بیرینجی یاریسیندا گونئی آزربایجانین غرب بؤلگه‌سینده (اورمیا، سالماس، خوی، سولدوز و ماکیدا) تخمینن 300 مین گوناه‌سیز آذربایجان تورکونو سویقیریما معروض قویدولار.
گونئی آزربایجانین غرب بؤلگه‌سینده آذربایجان تورک میللتینه قارشی بو گون ده سویقیریم و آذربایجان اراضی‌لرینی غصب ائتمه پلانلاری چیزیلمکده‌دیر. ایندی ایسه ایرقچی فارس رئژیم عراق کوردلرینی غربی آذربایجان اراضی‌لرینه مسکونلاشدیرماقلا آزربایجانین بؤیوک بیر حیسه‌سینی کوردلشدیرمکده‌دیر. آرتیق گونئی آزربایجانین غرب بؤلگه‌سینده کوردلرین الی ایله آذربایجان تورکلرینی سویقیریما معروض قویوب، آذربایجان اراضیسی حسابینا یئنی کورد ویلایتی یاراتماق پلانی ایجرا ائدیلمه‌یه باشلانیب.
گونئی آذربایجان دئموکراتیک تورک بیرلیگی (گادتب) آذربایجان تورک میللتینی گونئی آزربایجانین غرب بؤلگه‌سینده میللتیمیزه قارشی یئنی سویقیریم و تئررور پلانی باره‌ده آییق اولماغا و ایشغالچی فارس-موللا رئژیمی و اونون الینده آلته چئوریلن کوردلرین بو پلان‌لارینی بیرلیکده ضررسیزلشدیرمه‌یه چاغیریر.
اژدر تاغی‌زاده گونئی آذربایجان دئموکراتیک تورک بیرلیگی (گادتب) باشقانی
