ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
محمد مالجو قلمی ایله یازیلان «کوچ در پی کار و نان» کیتابی، آزربایجانین ۱۳۲۷دن ۱۳۲۹دک یاشادیغی آغیر دورومو، ایران اولوسال آرشیو‌لر مرکزی (مرکز ملی آرشیو ایران) و اصفهان اسناد مرکزینده اولان بلگه‌لر و قایناقلارا دایاناراق تصویره چکیلیب.
آزربایجان میللی حکومتی‌نین داغیلماسی ایله باشلانان سیخینتی‌لار، آرتیریلان ظولم‌لر، آیری سئچکیلیک‌لر و یوخ سایمالار و مرکزی حکومتین گؤرمزدن گلمه‌سی، بو توپراقلاردا یاشایان هر کسین یاشامینی ائتکیله‌ییب و کؤچ دالغاسینا سبب اولموشدو.
یازیلان نامه‌لر و راپورت‌لارا باخیلیرسا، بو وضعیت میللی حکومتین داغیلماسیندان سونرا باشلاییر، آنجاق یازارین پامبیق‌لا باش کسمه‌سی، مرکزی حکومتی یوخ بلکه آزربایجانین میللی حکومتی‌نی سوروملو گؤروب، سونرا قوراخلیق مسئله‌سینی دیله گتیره‌رک، کؤچ دالغاسینی قیتلیق و قوراخلیغا باغلاییر.
پهلوی رژیمین محکمه‌لرینده یارقیلانانلارین آزربایجان میللتی‌نین حؤکملری آسیلما (اعدام)، دوستاق (زندان) و سورگون (تبعید) اولموشدو. سورگونه محکوم اولانلاری ایستی و اوزاق شهرلره گؤندره‌رک، دوروملارینی قات قات آغیرلاتمیشدی. آسیلانلارین سایی‌سی نئچه مین‌نفر اولموشدو و دوستاقلار آزربایجانلی‌لارلا دولموشدو.
آزربایجانین دورومونو دیله و قلمه گتیرنلر، خاریجی قزئته‌لرده راپورت ویریب یاییملایانلارین چوخونو حکومت طرفیندن یاساقلاییب، محکمه‌یه چاغیریلیردیلار.
کیتابی اوخودوغوموزدا نئچه مسئله‌نی آچیق و آیدین گؤرمک اولور. بیرینجی‌سی، دیل مسئله‌سیدیر. یازیلان نامه‌لری اوخودوغوموزدا آزربایجان میللتی‌نین فارس دیلینه تانیش اولمادیغینی گؤرمک اولور. رضاشاه دؤنمیندن باشلانان آسمیلاسیون سیاستی و غیرفارس دیللرین یاساقلانمالارینا راغمن، تورک میللتی و آزربایجان خالقی فارس دیلی‌ایله ایلگی قورا بیلمه‌ییب و فارس دیلینی اؤزگه دیل کیمی گؤروب و منیمسه‌مه‌ییب. بونو یازیلان نامه‌لر و قایناقلاردا گؤرمک اولار.
ایکینجی‌سی، میللی حکومتین بوراخدیغی ائتکینی میللت آراسیندا گؤرمک اولور. تئهرانا گئدن راپورتلاردا، داها بو میللتی آلداتماق اولماز، بونلار بیر ایل ایسته‌دیکلری کیمی یاشاییب‌لار سؤزو، میللی حکومتین نه قدر خئیرلی و ائتکین اولماسینی گؤستریر.
اوچونجو مسئله، مرکزی حکومت و اونون باشچی‌سی محمدرضاشاه‌ین آزربایجان و تورک میللتیندن قورخوب و یئنه آیاغا قالخیب، دده‌سی کیمی تخت‌دن ائندیرمه‌سینی ایناناراق، یالان و بوش وعده‌لرله، کؤچ دالغاسینی یاراتماقلا و میللتی سورگون سالاراق، آزربایجان میللتینی اؤزوندن و کیملیگیندن اوزاق ساخلاماق ایسته‌ییردی، آنجاق بو سیاست و ظولم‌لرین قاباغیندا یئنه آزربایجان میللتی سس‌سیز قالماییب و ۱۳۵۶نجی ایلین آذر آیین ۲۱نجی گونو ایلک اعتراضینی حکومته گؤستریب و نئچه آی سونرا بهمن آیین ۲۹نجو گونونده بیر کئز داها آیاغا قالخیب، تؤکولن قانلارین حئسابینی فاشیست و ظالیم حکومت‌دن سوروب و بو اعتراضین نده‌نی ۵۷اینقیلابینا سبب اولدو.
او گون‌لری گؤرن و یاشایانلار و آرشیولرده یئر آلان سندلر، آزربایجان میللتی‌نین نه اوچون پهلوی رژیمیندن نیفرت ائتدیگی‌نی آنلاماق اولار. همن سیاستی یورودن و پانفارسیزم و ایرانشهری تئزی‌نی دیرچه‌لدیب غیرفارس میللت‌لری خور گؤروب، یوخ سایانلارین سونو پهلوی لردن یاخشی اولمایاجاق.
میللی حکومتی سوروملو گؤرن یازارین دوشونجه‌سینی قیراغا قویورساق، کیتاب‌دا چکیلن سندلر و راپورتلار و او گونلرین وضعینی آنلاییب و دوشونمک ایسته‌ین‌لر اوچون گؤزل و ده‌یرلی کیتاب‌دیر. بو کیتابا دایاناراق چوخلو سؤزلر یازماق اولار آنجاق کیتابین اوخونماسینی ایسته‌دیگیم اوچون، سؤزلریمی قیسسالداراق، کیتابین اوخوماسینی هر کسه توصیه ائدیرم.
