ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: میرزا محمدقلی اوغلو جلیل، بنیانگذار روزنامه ملانصرالدین در ولایت نخجوان و در دهی به نام نهرم به دنیا آمد.
جد او حسینعلی بنا در اوایل قرن نوزدهم میلادی از شهر خوی به نخجوان رفته و در آنجا با دختری از همشهریان خود ازدواج کرده بود .
میرزا جلیل خواندن و نوشتن ترکی و فارسی و روسی را در مکتب شهر فرا گرفت.
میرزا جلیل فعالیت ادبی خود را با نوشتن داستان های کوتاه آغاز کرد.
دوران مهم نویسندگی محمد قلی زاده با نشر روزنامه ملا نصرالدین اغاز می‌شود.
نوآوری ادبی جلیل محمد قلی زاده در تاریخ ادبیات آذربایجان از آنگونه صفحات درخشانی است که نه تنها با گذشت سال ها از کهنه شدن مصون خواهند ماند ، بلکه همواره معنی تازه و اهمیت نوینی کسب خواهد کرد .
قلی‌زاده در تاریخ ادبیات آذربایجان موسس مکتب جدید و معلم یک نسل از نویسندگان بعد از خود بوده است.
نویسنده‌ای که همواره در آثار خود آرزو ها و خواسته‌های هموطنان خویش را منعکس نموده است، شهرتش از مرزهای آذربایجان گذشته و در سرزمین های دیگر خاصه مشرق زمین گسترش یافته است.
جلیل از صمیم قلب پیشه معلمی را دوست داشت و همواره به شاگردان خود به دیده‌ی یک پدر دلسوز و مهربان نگاه میکرد.
گواه این مدعی آنکه در خاطرات معلم پیری که مدتی در روستای نهرم خدمت کرده چنین می‌خوانیم :
” میرزا جلیل هر روز در حیاط مدرسه آبجوش تهیه میکرد و بعد از شستن سر بچه‌های کچل با مو چین موهای مریض آنها را کشیده و به جایش مرهم می‌نهاد.
او برای بچه ها لوازم تحریر ، لباس ، کفش و شیرینی می‌خرید.
سکونت یکساله این نویسنده بزرگ در تبریز از دوره‌های پر فعالیت وی محسوب و از پربارترین سال های عمر او به شمار می‌رود.
در روز های سخت پس از به قتل رسیدن شیخ محمد خیابانی، جلیل آذربایجان را برای ادامه مبارزه در راه آزادی با عزمی راسخ دعوت میکرد.
عقاید وی همواره بر افکار خلق، مؤثر بوده و در پیشرفت ادبیات عصر خود تلاش کرده است و نویسندگانی با عنوان ماللانصرالدین‌چی ها پرورش داده است. قلی‌زاده درد خلق و رنج مردم را با تمام وجود خود حس کرده است و یا به قولی…. “درد دیگران”، “درد او” بوده است.
“یادداشتی از هئیت تحریریه کانون آذربایجان‌شناسی دانشگاه تبریز”
