ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: آستارا نام شهری واقع در شمالی ترین نقطه استان گیلان می باشد. بنا به نوشته برخی از منابع آستارا در ترکی از دو جز «آست» و «آرا» تشکیل شده است. آست در ترکی به معنای “جای پست” و آرا به معنای “میان” می باشد. البته در زمان صفویه از انزلی تا رود آراز، آستارا نامیده می شد. آستارا از شرق به دریای خزر، از شمال به آستارای جمهوری آذربایجان، از غرب به استان اردبیل و از جنوب به شهرستان تالش در استان گیلان محدود شدهاست.
این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ دارای جمعیت ۵۱۵۷۹ نفر است که اکثریت ترک آذربایجانی و اقلیت تالش می باشد. آستارا از لحاظ اقتصادی در سطح کشور نقش های تعیین کننده‌ی را داراست. آستارا مهمترین پل ارتباطی راهبردی میان ایران و جمهوری آذربایجان، دروازه ی ورود به منطقه قفقاز، دروازه ی طلایی ورود به اروپا، دارای بزرگترین صادرات کشور در زمینه تجارت چمدانی، سومین مرز فعال کشور در زمینه صادرات و واردات، یکی از قدیمیترین گمرکات کشور با بیش از ۲۰۰ سال سابقه، رتبه نخست صادرات و بزرگترین گمرک زمینی شمال کشور، از امنترین و پرتردد ترین مرزهای زمینی کشور، دومین منبع درآمد گمرکی استان گیلان و دارای بیشترین سهم ارزشی صادرات چمدانی در کشور است.
فراموش نکنیم که شهرستان آستارا از پدید آمدن نخستین تقسیمات کشوری، جزئی از آذربایجان بوده تا اینکه در سال ۱۳۳۷ صرفاً با در نظر گرفتن مصالح مردم آستارا نظیر مسافت طولانی آستارا تا تبریز، نبود زیرساختهای لازم در منطقه و کیفیت نامناسب جاده حیران از استان آذربایجانشرقی (وقت) جدا و به گیلان ملحق شد.
منطقی که سبب جدایی آستارا از آذربایجان شد امروز عملاً رنگ باخته است. از یک سو جاده ارتباطی آستارا به اردبیل و گردنه ی حیران ضمن استانداردسازی، به یکی از زیباترین، پرترددترین و گردشگرپذیرترین نقاط کشور و حتی منطقه تبدیل شده است. از سوی دیگر تشکیل استان اردبیل، منطق فاصله طولانی آستارا-تبریز را از دور خارج کرده است.
ماده ی ۱۰ قانون تقسیمات کشوری نیز صراحتا اعلام میدارد: «دولت موظف است با حفظ جهات سیاسی اجتماعی هر روستا را به نزدیکترین مرکز دهستان و هر دهستان را به نزدیکترین مرکز بخش و هر بخش را به نزدیکترین مرکز شهرستان و هر شهرستان را به نزدیکترین مرکز استان منضم نماید».
با توجه به اینکه فاصله ی آستارا تا اردبیل ۷۰ کیلومتر و تا مرکز استان گیلان یعنی رشت، بیش از ۱۷۰ کیلومتر است، عملا بحث الحاق کل شهرستان آستارا به استان اردبیل دارای توجیه منطقی و پشتوانه قانونی است. اگر مواردی همچون اشتراکات فرهنگی-زبانی دوطرف، نقش تاریخی دو شهر در منطقه، مراجعه مستمر مردم آستارا به اردبیل و نه رشت، جهت بهرهمندی از امکانات درمانی، آموزشی و… را به بحث حاضر بیفزاییم، در مییابیم که دوئل آستارا-اردبیل آن هم در زمین حیران، بازی دو سر باختی است که جز برای اقلیتی که درپی منافع محدود و آنی خود هستند، هیچ نتیجه ملموسی ندارد.
برخی کارشناسان و فعالان سیاسی و اجتماعی اردبیل می گویند: «در صورت الحاق آستارا به استان اردبیل، این شهر چهارمین شهر بزرگ این استان بعد از اردبیل، پارس آباد و مشگین شهر محسوب شده و به دلیل تبدیل شدن به تنها بندر استان های آذربایجان از فرصت ویژه ای برای جهش و توسعه برخوردار می شود». طبق نظرسنجی صورت گرفته با عنوان «آیا با الحاق آستارا به استان اردبیل موافقید؟» که ولی داداشی نماینده مردم آستارا در حساب اینستاگرامی خود قرار داده بود، ۶۸ درصد مردم آستارا موافقند تا آستارا به استان اردبیل الحاق گردد.
منابع:
۱. خبرگزاری فارس
۲. خبرگزاری تابناک اردبیل
۳. خبرگزاری یول پرس
پ.ن: این نوشته در شماره نهم نشریه دانشجویی باریش منتشر شده است.
