دوشنبه , می 6 2024
azfa
تازه ها

ابراهیم رشیدی: برای «اعظم امند»ی شیر نسل امند، دختر شجاع زنجانی

گادتب: دختری که در زنجان بر بالای خودروی پلیس رفته و اعتراض خود را به نمایش گذاشت، اعظم امندی بود. فامیلی این دختر یادگار یکی از طوایف باستانی تورک‌هاست که در کتاب‌های کهن از آنها با عناوین شیران و شیرزنان یاد شده، برای همین این جملات را تقدیم «شیر امند» می‌کنیم:

کتاب دده‌قورقود در معرفی قازان‌خان از عبارات شیر نژاد آمیت و پلنگ قاراجوق استفاده کرده و توفیق حاجیوف، قاراجوق را نام سرزمین و دولتی تورک دانسته که اسب‌های اصیلی داشته و اسب دو تن از قهرمانان کتاب دده‌قورقود (اوروز و سگرک) از اسبان قاراجوق بوده است. توازی عبارات شیر نسل آمیت و پلنگ قاراجوق نشان می‌دهد، آمیت نیز نام طایفه‌ای از تورک‌ها بوده است. در جای دیگری از کتاب دده‌قورقود، لغت آمیت قالاسی (قلعه‌ی آمیت) دیده می‌شود که نشان می‌دهد آمیت نیز علاوه بر نام یک طایفه، نام سرزمینی بوده و قلعه‌ای نیز داشته است.

اختصاص صفت شیر به آمیت‌ها و پلنگ به قاراجوق‌ها در کتاب دده‌قورقود نشان می‌دهد که آمیت نسبت به قاراجوق موقعیت برتری داشته و گاهی نیز از آنها با عنوان آغ آمیت یاد شده که لغت آغ به معنی سفید، مقدس و برتر در تقابل با لغت قارا (موجود در نام قاراجوق) به معنی سیاه و پایین‌تر گواه همین امر است.

آمیت امروزه بصورت اَمَت و اَممَت تلفظ می‌شود. در جاده‌ی مغان، بعد از قره‌آغاج و زیوه دو روستای مجاور با نام‌های آغ اَمَت بگلو (در گفتار شفاهی آغ اَممَت بگلو) و قاراخان بگلو قرار دارند که نام روستای آغ اَممَت بگلو را به آقامحمدبگلو تحریف کرده‌اند. ولی مردم همچنان آنجا را آغ اَممَت بگلو می‌شناسند و وجود روستای قاراخان بگلو (لغت قارا) در مجاورت آن نشان می‌دهد که جزء اول نام این روستا نیز باید آغ باشد و ربطی به آقا و آقامحمد ندارد.

سالهاست که لغت اَمَت مانند لغات کت/ کند، مرَت/ مرند، سرَت/ سرند، نهَت/ نهند و… همه جا امند نوشته می‌شود و نام این طایفه‌ی باستانی تورک، زیبنت‌بخش اسامی روستاهای زیادی در آزربایجان است که از آنها می‌توان به امندی در منطقه ماوازخان قاراداغ و امند در اوجان اشاره کرد و شاید امند/ اَمَت موجود در مسیر تبریز- صوفیان مشهورترین امند برای خوانندگان باشد. ولی امند دیگری در نزدیکی زنجان قرار دارد که حالا به لطف اعظم امندی نامش بر فراز همه‌ی امندها نشسته و توصیف کتاب دده‌قورقود درباره قازان‌خان را زنده کرده است؛ شیر نسل امند.

دوباره امتحان کنید

اعتصاب طلافروشان و تعطیلی بازار زرگران شهرهای آذربایجان در اعتراض به قانون جدید مالیات

گادتب: به گزارش مرکز گادتب،طلا فروشان و بازار زرگران در شهرهای مختلف آذربایجان در اعتراض …

احضار مرتضی پروین‌ به‌ حفاظت‌ اطلاعات‌ زندان‌ اوین‌ و تهدید وی بعد‌ از برگزاری نمایشگاه‌ نقاشی

گادتب: مرتضی پروین‌‌جدا هنرمند و فعال حرکت ملی آذربایجان امروز‌ یکشنبه‌ ۱۶ اردیبهشت‌ ۱۴۰۳، طی …