ادتاج اتحادیه دمکراتیک ترک آذربایجان جنوبی
گادتب: روز ۸ آبان ماه ۱۴۰۲ روز ملی حمایت از سنگ نگاره های ۸ هزار ساله شهر یئری خیاو «مشگین شهر» می باشد.
سنگ نگاره‌های شگفت انگیز باستانی که سالها مورد بی توجهی و بی مهری مسئولان کشوری قرار گرفته است.
به گزارش “صفحه اطلاع رسانی عباس لسانی”، این سنگ نگاره‌ها که سالها زیر گرمای آفتاب سرمای زمستان اردبیل قرار گرفته و بعضی از آنها ترک خورده و به کلی نابود شده‌اند.دو سال پیش عملیات پوشش سقف سوله ای آن نیز که سالها دغدغه شهروندان بود اتمام شد. اما این پوشش نیز به اعتقاد متخصصین غیر‌استاندارد بوده و دیگر عواملی مثل گلسنگ و رویش گیاهان سن نگاره‌ها را در معرض نابودی قرار داده است.
برخی از متخصیص گرچه جنس سنگافراشتها از سنگ بوده و در ظاهر بسیار پایدار هستند ولی با گذشت زمان بر اثر عواملی مانند باد، باران، برف، سرما، آفتاب و عوامل بیولوژیکی و گیاهی و حتی انسانی فرسوده خواهند شد و حتی در آینده ای نه چندان دور به کلی تخریب و نابود شوند.
به اعتقاد باستانشناسان و کارشناسان تاریخ تنها سقف سوله ای برای محافظت از شهر یئری کافی نبوده و سنگ افراشتها را باید از سرما، باد و پوششهای گیاهی محافظت کرد.
مسیر دسترسی به منطقه باستانی شهر یئری از داخل روستای پیرآزمان نیز بدون آسفالت وضعیت تاسف باری دارد.این مسیر تنها راه دسترسی به سنگ افراشتهای تاریخی است که باید سنگ فرش یا آسفالت شده و میتواند در جذب توریست نیز مهم باشد.به گفته روستاییان و افراد بومی در شمال این سنگ افراشت ها یک غار تاریخی و یک شهر قدیمی زیر خاک بود که اکنون آثاری از آنها نیست و به کلی نابود شده اند.
منطقه باستانی شهریئری، در ۶۵ کیلومتری اردبیل و ۳۱ کیلومتری شرق مشگین‌شهر در بخش لاری «لاهرود» و شمال روستای «پیرآزمان» قرار دارد.
وسعت این منطقه تاریخی ۴۰۰ هکتار است و از سه قسمت دژ نظامی، معبد و قوْشاتپه تشکیل می‌شود. قدمت قلعه و معبد به۱۴۵۰ سال پیش از میلاد و قوْشا تپه به ۸ هزار سال پیش از میلاد می‌رسد. بعضی از کارشناسان قدمت این منطقه را تا ۱۱۰۰۰ سال نیز برآورد کرده‌اند. اولین بار در حدود ده سال پیش از انقلاب اسلامی چارلز برنی در این محوطه، عملیات کاوش را شروع نمود.
این محوطه شامل ۲۸۰ سنگ‌افراشت باستانی است. این سنگافراشتها با ارتفاع متفاوت ۷۰ تا ۲۶۰سانتی‌متری و اکثراً منقوش به اشکال انسان هستند. طرح انسان‌های حک شده بر روی سنگ‌ها به شکل افرادی دست به سینه و معمولاً بدون دهان است و تنها یک مجسمه حکاکی شده زن یافت شده که دارای دهان می‌باشد. تاکنون فقط هفت قطعه این نوع سنگافراشتها در منطقه حاکاری ترکیه و یک قطعه هم در قوبوستان آذربایجان یافت شده‌است.
