
گادتب: تقدیم به جانِ آزادیخواه یاشار
فوکو شکنجه و اعتراف را دوقلوهای سیاه مینامد؛ ابزارهایی که از دیربازنقش مهمی در متنبه کردن آدمها داشتهاند. شکنجه و اعترافای که باعث ایجاد رنج میشوند. تجربه زیسته ای که پس از آن رنجها، زندگی دیگر مثل قبل نمیشود؛ و حتی با پایان شکنجه تمام نمیشود. یادواره آن شکنجه ها همیشه و در همه حال انسان مسلوب شده از مقاومت را برای ناتوانی از بکارگیری اراده خویشتن در جهت ممانعت از وقوع شکنجه را آزار خواهد داد.
کارکرد شکنجه ایجاد رعب و وحشت است. وحشتی که بدنبال برقراریِ وضعیت امتناع میباشد. امتناع از مطالبه حق و عدالت. امتناع از مقاومت و مبارزه. امتناع از هستی و وجود خویش و علیه خود شدن به لهِ دیگری.
شکنجه با ابزار خشونت فیزیکی و روحی بدنبال تولید درد است. مستقیمترین نیرو بر علیه هستی فیزیکی و روانی یک انسان. واقعیترین حس برای مجازات و اجبار به تغییر. شکنجه به دنبال رویگرداندن سوژه از خود و اهدافش و سازماندهی دوباره وی و افکارش از طریق فشار بر بدن و روح سوژه است.
شکنجه در مقام الگوی عمل دولت؛ شکنجه دولتی
شکنجه دولتی اصطلاحاً به شکنجههایی گفته میشود که به شکل سازمانیافته توسط دولت و به صورت «دستور از بالا» انجام میشود. در حقوق بینالملل نوعی استاندارد برای این نوع شکنجه تعریف شده است. دراین تعریف، شکنجه رفتار یا مجازات رسمی یا دولتی است که رنج شدیدی ایجاد میکند و برای نیل به اهداف خاصی از قبیل کسب اطلاعات یا اقرار اعمال میشود.
عیسی مسیح، مریم مجدلیه و عمار، یاسر و سمیه، مزدک وبابک خرمدین، ارسطو، گالیله و بیکن از مشهورترین قربانیان شکنجه دولتی هستند که توسط نظامهای وقت و بعضاً توتالیتر مذهبی، بدون دادگاه و یا در دادگاههای قرون وسطائی انگیزاسیون(تفتیش عقاید) به زیر دستگاه شکنجه سپرده میشدند. در این رابطه حاکم واتیکان و رهبر کاتولیکهای جهان درسالهای۱۹۷۸-۲۰۰۵ پاپ ژان پل دوم، با تأیید دوره مشهور به «جنایات کلیسا» برای نخستینبار در تاریخ کلیسای کاتولیک، با «اشتباه» خواندن بیش از صد عمل کلیسا در آن دوران، از قربانیان شکنجه و مردم جهان عذرخواهی کرد .
از مشهورترین شکنجهگران دولتی در ایران معاصر میتوان به شکنجه گران کمیتهٔ مشترک ضد خرابکاری در اداره ساواک رابرشمرد. از آن جمله؛ محمدحسن ناصری با نام مستعار دکتر عضدی، بهمن نادریپور با نام مستعار تهرانی و فریدون توانگری با نام مستعار آرش، منوچهر وظیفهخواه با نام مستعار دکتر منوچهری و محمدعلی شعبانی با نام مستعار دکتر حسینی اشاره کرد. شلاق زدن و کتک زدن، کندن و کشیدن ناخن، وادار کردن به تقلید صدای حیوانات، بیدار نگه داشتن متهم به مدت طولانی، تجاوز به زندانی به عنوان برخی از شکنجههای دولتی رایج در شکنجهگاههای ائوین، زندان کمیته مشترک ضد خرابکاری) و… بوده است.
پس از انقلاب ۱۳۵۷ شکنجهگاه کمیته مشترک به زندان توحید تغییر نام داده و همچنان مورد استفاده قرار میگرفت. این زندان نهایتاً در دومین دولت محمد خاتمی تعطیل و تبدیل به موزه عبرت شد.
دولت ایران تاکنون به کنوانسیون ملل متحد علیه شکنجه نپیوسته است ولی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شکنجهٔ دولتی منع شده است. در اصل ۳۸ این قانون چنین آمده است:
اصل ۳۸ – منع شکنجه
هرگونه شکنجه برای گرفتن اقرار یا کسب اطلاع ممنوع است. اجبار شخص به شهادت، اقرار یا سوگند، مجاز نیست و چنین شهادت و اقرار و سوگندی فاقد ارزش و اعتبار است. متخلف از این اصل طبق قانون مجازات میشود.
با این تفاصیل ما در روزهای گذشته شاهد اِعمال شکنجه شدید دولتی در حین و در طول مدت بازداشت یاشار پیری فعال سیاسی آذربایجان بودهایم. ضربوشتم شدید، تخلیه کپسول گاز فلفل در حلق که باعث آسیب ریوی و کلیوی وی گردیده است.
تمام مسئولیت و عواقب شکنجه یاشار پیری برعهده دولت بوده و بایستی با معرفی و مجازات عاملان آن بیش از این به شبهه دولتی بودن و دستور از بالا بودن این شکنجه(ها) دامن نزند.